Op de winstgevende markt van “gemakkelijke” oplossingen om gewicht te verliezen heeft chitosan zich een bevoorrechte plaats weten te bemachtigen. Het concept is aanlokkelijk : deze uit de zee afkomstige vezel zet zich vast op de vetten in de darm zodat deze niet (geheel) kunnen worden opgenomen. Chitosan, vervaardigd uit het pantser van schaaldieren, wordt verkocht onder suggestieve benamingen als “fat binder” of “fat blocker”. Het chitine (een polymeer van N-actetyl glucosamine) aanwezig in chitosan zou de eigenschap hebben zich aan de vetten te binden. In de bijsluiter is te lezen dat het 8 tot 10 keer zijn gewicht aan vet kan binden. Het is dus in staat de absorptie van de vetten te beperken, het lichaamsgewicht te doen dalen en de bloedspiegel te verbeteren.
Tegenstrijdige gegevens
Uit een metaonderzoek blijkt dat het gewichtsverlies verkregen met chitosan gemiddeld 3.3 kg meer bedraagt in vergelijking met een placebo (1). Hier moet evenwel aan toegevoegd worden dat het metaonderzoek slechts naar een beperkt aantal referenties verwijst (vijf Italiaanse onderzoeken) waarbij in totaal 386 deelnemers waren betrokken. De bewuste resultaten waren alle vijf afkomstig van dezelfde fabrikant en werden in hetzelfde tijdschrift gepubliceerd over een periode van twee jaar. Andere onderzoeken daarentegen vonden geen significant resultaat met het chitosan.
In de wetenschap dat er geen doorslaggevende bewijzen voorhanden zijn wat betreft de doeltreffendheid van het product, enkele overtuigende gegevens niet te na gesproken, zette een Nieuw-Zeelands onderzoektsteam een nieuwe studie op. Tot op heden is dit de omvangrijkste studie uitgevoerd op chitosan met het grootste aantal deelnemers en het grootst aantal onderzochte parameters (2). Aan het onderzoek namen 250 obese patiënten deel (82 % vrouwen met een gemiddelde BMI van 35.5 kg/m2 en een gemiddelde leeftijd van 48 jaar). Ze werden in twee groepen onderverdeeld : een onderzoeksgroep (3 g chitosan per dag) en een placebogroep. Beide groepen kregen dezelfde gestandaardiseerde raadgevingen om te vermageren en dit zowel met betrekking tot hun voeding als hun lichaamsbeweging. Naast de evolutie van hun gewicht werden ook parameters als BMI, lichaamsomtrekmaten, percentage lichaamsvet, bloeddruk, plasmalipiden, glycemie, vetoplosbare vitamines in het bloed en vetten in de stoelgang gevolgd. De interventie duurde 24 weken waarbij om de vier weken bovenstaande metingen werden uitgevoerd.
Voor een halve kilogram
De resultaten : tussen het begin en het einde van de studie kon bij de chitosangroep inderdaad een hoger gewichtsverlies genoteerd worden (-0.39 kg +/- -0.21 kg) in vergelijking met de controlegroep (+0.17 kg +/- 0.16 kg). Voor de onderzoekers kan dit verschil van ongeveer een halve kilogram, hoewel statisch significant (p=0.03), niet als klinisch significant aanzien worden. Dit geldt ook voor de triglyceriden, de LDL-cholesterol en de glycemie waarvan de gunstige evolutie in de chitosangroep als te gering werd aanzien om klinisch relevant te zijn. Er werd geen significant verschil vastgesteld in de evolutie van de lichaamsomtrekmaten of de hoeveelheid lichaamsvet.
Besluitend stellen de onderzoekers dat het gewichtsverlies bij een 24 weken durende behandeling met chitosan klinisch niet significant is. Een besluit dat nog versterkt wordt door de resultaten van de fecale analyses waaruit blijkt dat chitosan geen enkele invloed heeft op de uitscheiding van vetten. Al bij al een mooi schoolvoorbeeld van het verschil in zienswijze en communicatie tussen de minimale werking van een product, de wereldkundig gemaakte effecten en het gebruik in de praktijk.
Nicolas Guggenbühl
Diëtist voedingsdeskundige
(1) Ernst E et al. Perfusion 1998;11:461-465.
(2) Mhurchu C Ni et al. International Journal of Obesity 2004;28:1149-1156. |
