Door Nicolas Guggenbühl
" HEALTH & FOOD " nummer 67, Oktober/November 2004
|
Veranderen de tradities in de leefwereld van mensen even snel als de omgevingsfactoren?
De denkwereld van mensen wijzigt niet zo snel, terwijl dit niet geldt voor de overdracht van culinaire vaardigheden. Al blijft vooral de vrouw nog steeds belast met de culinaire taken in het huishouden, maakt ze, vooral om tijd te winnen, eerder eten klaar dan ‘te koken’. In een van zijn boeken schrijft Claude Fischler : het doen en laten van mensen verandert, maar hun manier van denken blijft eerder ongewijzigd. Een voorbeeld ter staving : zij die beweren dat het ogenblik van de maaltijd een ogenblik van gezellig samenzijn is, dat je tijd moet nemen om de maaltijd te nuttigen, zijn stadsbewoners en gezinnen met tweeverdieners. Hun denken over tradities wijzigt niet zo snel als hun omgeving, en wellicht zijn de wijzigende omgevingsfactoren een van de oorzaken van het gevoel van onbehagen.
Godsdienst herleeft
Wanneer de verschillen in eetgewoonten in Europa van naderbij worden bekeken, wordt vaak een vergelijking tussen Noord en Zuid gemaakt. Voor de schrijver van Homnivore (Odile Jacob), kan in de godsdienstbeleving, al wordt die niet altijd meer gepraktiseerd, een veel betere verklaring gevonden worden dan in het verschil tussen Noord en Zuid.
Zijn werken – waarin België evenwel niet aan bod komt – tonen bijvoorbeeld aan dat als het om voeding gaat Italianen, Fransen en Zwitsers uit het Zuiden bijzondere aandacht schenken aan samen delen, aan gezellig tafelen, aan de kwaliteit van de voeding. Eigenschappen die eigen zijn aan katholieken, waar voeding centraal staat in de liturgie. Eten klaarmaken, betekent veel van zichzelf blootgeven (dit is mijn lichaam, dit is mijn bloed …). Het voedsel is een communie, en communie betekent delen. Voor Italianen bijvoorbeeld betekent goed eten de maaltijd op een correcte manier nuttigen, aan tafel zitten, de gerechten in de passende volgorde serveren (de liturgie is niet ver af).
Bij het protestantisme primeert de individuele verantwoordelijkheid. In de traditioneel protestantse landen zoals de Verenigde Staten en Noord Europese landen (Scandinavië en Engeland) is, aldus nog Claude Fischer, in verband met voeding gezondheid de belangrijkste bekommernis. Iedereen is zelf verantwoordelijk voor zijn eigen voedselkeuze. Deze individuele verantwoordelijkheid bestaat erin voor zichzelf een ‘correct diet’ samen te stellen. In geen enkele vorm van menselijke samenleving is daar ooit iemand in geslaagd. Hét probleem is dat ook met anderen moet worden gedeeld, niet alleen aan zichzelf. Momenteel stelt men het tegenovergestelde vast : men belast anderen met een onmogelijke verantwoordelijkheid.
Nicolas Gugggenbühl |
