Door Nicolas Guggenbühl

" HEALTH & FOOD " nummer 67, Oktober/November 2004

Cholesterol en verzadigde vetzuren (VVZ) zijn twee belangrijke diëtetische aspecten in verband met de gezondheid van hart en bloedvaten en dit zowel op het niveau van de primaire, maar vooral van de secundaire preventie. Volgens wetenschappers recentelijk bijeengebracht bij gelegenheid van het derde internationaal congres in verband met het Columbus concept, is cholesterol slechts een boom in het woud. Een woud waar het evenwicht tussen de vetzuren van de omega-6 en omega-3 families een voorname rol spelen, zowel in verband het cardiovasculair risico als met tal van andere aandoeningen.

Daar waar vaak een hoge cholesterolemie en een hoge inname van verzadigde vetzuren in de Westerse geïndustrialiseerde landen wordt vastgesteld, kan men zich de vraag stellen in welke mate dit verband houdt met de aanzienlijke stijging van plantaardige en dierlijke vetten rijk aan omega-6 vetzuren en beperkt in omega-3 vetzuren. Het is alom bekend dat de lage cardiovasculaire sterfte bij Eskimo’s voor een groot deel verband houdt met hun inname van omega-3 vetzuren. Nochtans is hun voeding rijk aan verzadigde vetzuren en cholesterol.

Voedsel uit de oertijd

Een evenwichtige vetinname, zoals die in de voeding van onze paleolithische voorouders voorkwam, is de hoeksteen van het Columbus concept. Het bestaat erin mensen en dieren zodanig te voeden dat de verhouding tussen verzadigde en meervoudig onverzadigde vetzuren, maar vooral tussen omega-6 en omega-3 vetzuren, de ‘1/1’ benadert.

Men neemt aan dat de voeding van de homo sapiens gedurende meer dan drie miljoen jaren vrijwel ongewijzigd bleef. Het is slechts in de loop van de laatste 150 jaar dat er zicht belangrijke wijzigingen in het voedingspatroon hebben voorgedaan. Prof. Boyd Eaton (Emory Unuversity, Atlanta, GA, USA) verduidelijkt dat de energieaanbreng door vetten in de voeding van onze voorouders zowat 35 % bedroeg, er relatief weinig verzadigde vetten in aanwezig waren (ongeveer 7,5 % van de totale energie) en het gehalte aan transvetzuren te verwaarlozen was, terwijl de aanbreng van cholesterol aanzienlijk was.

De aanbreng van micronutriënten, met uitzondering van natrium waarvan de inname niet meer dan één gram bedroeg, was 2 tot 8 maal groter in vergelijking met het huidig voedingspatroon van de doorsnee Amerikaan. De inname van meervoudig onverzadigde vetzuren (MOVVZ) was ongeveer dubbel zo groot als de huidige inname, en vooral de verhouding tussen n-6/n-3 vetzuren was ongeveer ‘2’, terwijl deze ratio in de meeste Westerse landen momenteel ‘10’ bedraagt. Destijds lag de aanbreng van MOVVZ wellicht 10 maal hoger.

Volgens prof. Artemis Simopoulos (The Center for Genetic, Nutrition and Health, Washington D.C, USA) is de verlaging van de verhouding n-6/n-3 vetzuren dé na te streven verandering om het risico op de meest voorkomende chronische aandoeningen, zowel in de Westerse landen als in de ontwikkelingslanden terug te schroeven.

Van ei tot kip

Het Columbus concept, ontwikkeld door Belovo, een Belgisch bedrijf, startte met de ontwikkeling van de gelijknamige eieren. Het is een ei dat niet enkel rijk is aan omega-3 vetzuren, maar eveneens een P/S en n-6/n-3 verhouding heeft gelijk aan 1. Het is ook een uitstekende bron van vitamine E en selenium. Talrijke studies wijzen uit dat het een positieve invloed heeft op de vetspiegel in het bloed, niet zozeer door een verlaging van de cholesterol, maar eerder door een verbeterde verhouding tussen HDL/LDL cholesterol en een verlaging van de triglyceriden.

Meer en meer is de Columbus CoqArd kip, een traag opgroeiend kippenras, gekweekt volgens het Columbus concept, in de winkelrekken te vinden. Ook oliën vervaardigd op basis van het Columbus concept, hoewel deze niet in het menu van onze voorouders te vinden waren, doen hun intrede. Het is een oliemengeling op basis van olijf- en lijnzaadolie – kreeg in 2003 de door FEVIA uitgereikte Belgian Food Innovation Award – die kortelings ook op de markt mag verwacht worden. Het Columbus brood, vervaardigd met granen rijk aan omega-3 vetzuren (lijnzaad, chia, perilla) alsook een soort varkensvlees (fleuri varken) zijn in ontwikkeling. Mogelijkheden genoeg om een voeding zoals onze voorouders na te bootsen op basis van een ‘voorhistorisch menu’ waarbij suikerbronnen geweerd worden en dit ten voordele van een overmatige inname van gewone vleessoorten waarvan de vetsamenstelling veel gelijkenis vertoont met het moderne onevenwicht…

Nicolas Guggenbühl

“The return of omega-6/3 fatty acids and cholesterol in the diet”. 3rd Internationaal Congres on the Comumbus concept, Brussel van 6 tot 9 oktober 2004.

hoog van bladzijde