Door Catherine Dolhen

" HEALTH & FOOD " nummer 75, Jan/Feb 2006

In het dagelijks leven is de computer nog moeilijk weg te denken, zeker nu bijna iedere gebruiker ook over een internetaansluiting beschikt. Welk verband kan er tussen computer, internet en voeding gelegd worden ? Nutritionele coaching !
Nutritionele coaching via het internet is momenteel in volle opmars. Er is voor elk wat wils te vinden, voor alle budgetten, maar ook voor oplichterij. De Universiteit van Gent heeft een geïnformatiseerd voedingsprogramma ontwikkeld dat beschikbaar is via internet (http://www.gezondheidstest.be/infopagina.php). Het is een vorm van nutritionele begeleiding die vooral op vetten is toegespitst. Personen die erop inschrijven ontvangen raadgevingen en voedingssuggesties.
Onderzoek heeft uitgewezen dat de persoonlijke mening over een evenwichtige voeding en wat men in de realiteit eet vaak niet in overeenstemming zijn. Heel veel mensen dénken dat ze gezond eten. Uit onderzoek blijkt nochtans dat het merendeel van de Belgen meer dan 40 % van hun dagelijkse energiebehoefte uit vetten haalt. Meer nog, de Belg is zich niet bewust van zijn overmatige vetinname. Vaak krijgen diëtisten van patiënten te horen dat ze niet beseffen zoveel vet te eten. De beperkte boodschappen die via het internet verspreid worden kunnen voor velen de ogen doen open gaan en hun eetgedrag doen aanpassen.

Twee interventies

Professor De Bourdeaudhuij, Universiteit Gent, bestudeerde verschillende technieken om patiënten te begeleiden op gebied van voeding. De begeleiding kan gepersonaliseerd zijn of via de media gebeuren. De Belgische bevolking heeft nood aan voedingsvoorlichting en is vragende partij voor een multidisciplinaire voedingsinformatie. Deze is nodig om zowel de bewustwording van een gezond voedingspatroon op te wekken als om de voedingsaanbevelingen in de praktijk toe te passen, bijvoorbeeld minder vet eten.
Anderzijds kunnen de interventies geïndividualiseerd worden, bijvoorbeeld door persoonlijk contact met een diëtiste. Deze kan in een team werken, bijvoorbeeld samen met een psycholoog en het geheel in een ideaal kader laten verlopen. Pas dan zal de boodschap goed in het geheugen van de patiënt kunnen ingegrift worden wat doorgaans tot een verminderde vetconsumptie leidt. Deze manier van werken vraagt heel wat inspanningen, zowel van de patiënt als van de gezondheidsmedewerkers. Daarenboven is het opstarten en het in standhouden van dergelijk systeem een dure aangelegenheid. Men moet bedenken dat slechts een deel van de Belgische bevolking zich dergelijke werkwijze kan veroorloven.
Anderzijds kan voedingsinformatie ook via televisie, de media, dagbladen, folders, organisaties, scholen of bedrijven verstrekt worden. Het voordeel van deze methode is dat ze op een grotere belangstelling van het publiek kan rekenen en dat alle lagen van de bevolking gemakkelijk kunnen bereikt worden. Daarenboven is deze werkwijze in vergelijking met voorgaande benadering, minder duur. Keerzijde van de medaille is wel dat dergelijke campagnes zelden doeltreffend zijn en slechts in beperkte mate de betrokken personen aanzetten tot nadenken.

“Op maat”

Patiënten vragen tegenwoordig naar een vorm van begeleiding, of deze nu individueel of gemeenschappelijk is. De ‘tailoring intervention’ vraagt om acties ‘op maat’ die simultaan de gehele bevolking moeten bereiken. Dergelijke programma’s bestaan sinds een vijftal jaar. Ze zijn ‘on-line’ her en der op het web beschikbaar. Veelal zijn het vragenlijsten toegespitst op het verbruik van vetten, soms wordt ook de aard en/of de hoeveelheid van de ingenomen voeding bevraagd. In de vragenlijst wordt ook meestal gepeild naar de gedragingen van de persoon, zijn sociale omgeving of zijn attitudes.
De antwoorden worden samen met de door de respondent verstrekte persoonlijke gegevens in een computerprogramma verwerkt. Het systeem zorgt vervolgens voor een terugkoppeling door via het internetverkeer (email) een ‘pseudo-gepersonaliseerde’ brief naar betrokkene te sturen. De internaut kan de raadgevingen gemakkelijk uitprinten en ze als leidraad gebruiken voor het opstellen en volgen van zijn voedingsplan.
De ‘tailoringtechniek’ laat toe algemene informatie aan iedereen te verstrekken. De voordelen van deze sensibilisatie is dat ze, dank zij de moderne communicatietechnieken zoals internet, op grote schaal kan verspreid worden. Daarenboven kan door het ontcijferen van de geïnformatiseerde vragenlijst een groot deel van de voedingsraadgevingen toch gepersonaliseerd worden. De internaut wordt er zich van bewust dat hij deze of gene producten in overmaat inneemt.
Natuurlijk heeft coaching via het scherm heeft ook zijn keerzijden. Een belangrijk aspect is dat iedereen die niet over deze moderne communicatietechnieken kan of wil beschikken voor deze vorm van begeleiding uitgesloten wordt. Daarenboven is het gepersonaliseerd advies al bij al toch niet zo geïndividualiseerd. Het is zeker niet te vergelijken met een privé-consultatie bij arts of diëtist. De gegeven raadgevingen zijn in functie van de screening. Het zijn overigens veralgemeende vragenlijsten die voor iedereen dezelfde zijn.

De bedoelde programma’s zijn evenwel in voortdurende ontwikkeling en worden constant geëvalueerd om zo goed mogelijk de realiteit te benaderen. Ze moeten echter noodgedwongen bij aanvang van de vragenlijst vermelden dat iedereen die aan een voedings- of andere aandoening lijdt de raadgevingen niet als dusdanig mag aanwenden. Deze personen moeten zich tot een arts of diëtiste wenden. Het is overduidelijk dat deze laatsten bij de behandeling van welke aandoening ook, of voor het opstellen van een voedingsprogramma met alle aspecten van de behandeling en van de patiënt rekening moeten houden. Het is duidelijk dat enkele muisklikjes niet alle problemen kunnen oplossen …

Catherine Dolhen
Diëtiste

Referentie:
Prof. De Bourdeaudhuij I. Geïndividualiseerd vetadvies via internet. Hoe bewustzijn verhogen en gedrag veranderen? Universiteit Gent. 8ste Congres Voeding en Gezondheid, november 2005 www.gezondheidstest.be/infopagina.php

hoog van bladzijde