Door Nicolas Guggenbülhl Diëtist voedingsdeskndige
" HEALTH & FOOD " nummer 79, Oktober November 2006
|
Omega-3 vetzuren komen overal voor, maar ze zijn zeer verschillend van elkaar. Als natuurlijke bronnen onderscheidt men enerzijds bronnen uit het plantenrijk die alleen maar alfa-linoleenzuur (ALA) aanbrengen en anderzijds dierlijke bronnen (vette vissoorten) die voornamelijk EPA en DHA aanleveren. Het is niet uitgesloten dat in de toekomst, door genetische manipulatie van gewassen, plantaardige producten niet alleen ALA zullen bevatten maar ook de langere EPA en DHA vetzuurketens. Zo ver is het momenteel nog niet en zijn we alsnog op de diverse bronnen (planten en dieren) aangewezen. Ons lichaam heeft echter de twee soorten vetzuren nodig en de nutritionele aanbevelingen in verband met omega-3 vetzuren vermelden steeds de behoefte aan ALA én aan de som van EPA + DHA.
Dierenrijk
De natuurlijke bronnen van EPA en DHA zijn eerder schaars vermits ze nagenoeg alleen maar in vette vis te vinden zijn. Zonder twijfel een interessant gegeven, ware het niet dat het met de consumptie van (vette) vis voor een groot deel van de Belgen pover gesteld is : vette vis staat te weinig op het menu. In tegenstelling met wat wel eens beweerd wordt is het gehalte aan omega-3 vetzuren in gekweekte vissoorten niet lager dan dat van in het wild levende vissoorten. Overigens - en dit in het bijzonder voor zalm - is dit vaak het tegenovergestelde.
Voor wat andere dierlijke bronnen betreft wordt er momenteel intensief gewerkt aan een uitbreiding van de gamma omega-3 rijke producten : eieren, vlees, gevogelte, vleeswaren, zuivelproducten, boter, ... Deze speciale producten bieden ten aanzien van hun 'gewone' tegenhangers wel bepaalde voordelen, al moet gezegd dat het finaal gehalte aan omega-3 vetzuren eerder beperkt blijft. Anders gezegd, af en toe één of meerdere van deze speciale producten in de voeding inlassen is interessant, maar dit biedt zeker geen garantie om de behoefte aan ALA, EPA en DHA te dekken.
Gemengde bronnen
Goede plantaardige bronnen (bevatten alleen ALA) zijn onder meer oliën afkomstig van koolzaad, noten, tarwekiemen, soja, gemengde oliën met één of meerdere ALA rijke oliesoorten, of smeervetten vervaardigd op basis van deze oliën. Overige bronnen zijn eerder schaars, met uitzondering van noten (geen hazelnoten), maar ook hier geldt de bedenking dat ze als bron van ondergeschikt belang zijn, gezien hun beperkt aandeel in de dagelijkse voeding.
Voor wat de smeervetten betreft zijn er onderling aanzienlijke verschillen te noteren. Sommige leveren enkel plantaardige omega-3 vetzuren, andere (zoals boter) bevatten geen of zeer weinig ALA maar bevatten meer DHA. Ook hier zijn er gemengde producten op de markt die zowel ALA, EPA en DHA bevatten.
Spelregels
Tot op heden zijn er voor wat de producten die als 'rijk aan omega-3' aangeboden worden nog geen officiële spelregels bepaald die de kwaliteit en de kwantiteit aan omega-3 vetzuren omschrijven. Producenten waarbij op de verpakking 'rijk aan' of 'bron van' vermeld staat, hanteren in principe de huidig geldende basisafspraken zoals beschreven in het ontwerp van de Europese Reglementering in verband met nutritionele claims, regelgeving die in de loop van 2007 van kracht wordt. Deze stelt dat de vermelding 'bron van ...' minimaal 15 % en de vermelding 'rijk aan ...' minimaal 30 % van de Dagelijks Aanbevolen Hoeveelheid (ADH) van de vermelde voedingsstof dekt. Het probleem is evenwel dat tot op heden geen ADH voor omega-3 vetzuren is bepaald. De producenten verwijzen doorgaans naar Belgische, Franse of andere nutritionele aanbevelingen, die wel eens verschillende waarden aanhouden. Er stelt zich dus een probleem van harmonisering, reden te meer om aandachtig de aard en de hoeveelheid van deze vetzuren op de verpakking te lezen.
Nicolas Guggenbühl
diëtist, voedingsdeskundige
|
