Kinderen zijn kwetsbaarder voor uitdroging, en dat geldt zeker voor zuigelingen en kinderen jonger dan twee jaar, omdat hun renale uitscheidingssysteem nog niet volledig ontwikkeld is. Met de zomervakantie in zicht is het belangrijk advies mee te geven aan ouders die naar warme landen willen reizen, zodat hun kinderen niet met deshydratatie te kampen krijgen.

Kinderen, en zeker zuigelingen, lopen een hoger risico van uitdroging dan volwassenen. Daarvoor zijn er meerdere redenen:

- het lichaam van een baby bevat een hoger percentage lichaamsvocht dan dat van een volwassene (80% tegenover 60%). De dagelijkse behoefte aan water bij een kind is dan ook hoger dan die van een volwassene:

- de vervanging van het lichaamsvocht (de turnover) verloopt aanzienlijk sneller bij kinderen dan bij volwassenen (25% per uur bij zuigelingen tegenover 6% per uur bij volwassenen);

- tot de leeftijd van twee jaar zijn de nieren van het kind nog niet volgroeid, waardoor ze niet in staat zijn de urine te concentreren en zo het vocht in het lichaam te houden;

- en tenslotte zijn jonge kinderen volledig afhankelijk van hun omgeving voor de toevoer van vocht. Het kind drinkt wanneer de ouders dat beslissen.

Het valt dan ook gemakkelijk te begrijpen dat de risico’s van deshydratatie bij kinderen een stuk hoger liggen. Vandaar dat het zo belangrijk is steeds het evenwicht tussen aanvoer en verlies van vocht bij kinderen in het oog te houden, zoniet kan er snel schade optreden.

We mogen ook niet vergeten dat diarree, als veelvoorkomende oorzaak van uitdroging, wereldwijd de belangrijkste doodsoorzaak blijft bij jonge kinderen. Ze is verantwoordelijk voor 21% van de sterfgevallen van kinderen onder de 5 jaar in ontwikkelingslanden.

Verschillende klinische tekens kunnen op een toestand van uitdroging wijzen:

Behoefte aan water

0-3 maanden - 150-130 ml kg/dag

4-8 maanden - 130-120 ml kg/dag

9-12 maanden - 110-100 ml kg/dag

1-6 jaar - 100-75 ml kg/dag

6-11 jaar - 80-65 ml kg/dag

11-14 jaar - 70-65 ml kg/dag

Tieners - 60-45ml kg/dag

Gorelick en collega’s stelden op basis van deze verschillende symptomen een schaal op om de deshydratatie te kwantificeren:

<3 tekens = normale hydratatie of minimale - uitdroging (<5%)

3-6 tekens = matige uitdroging - (gewichtsverlies van 5 tot 9%)

> 6 tekens = ernstige uitdroging - (gewichtsverlies > 10%)

De behoefde aan vocht varieert met de leeftijd. Met toenemende leeftijd neemt de behoefte geleidelijk af. In België heeft de Hoge Gezondheidsraad de aanbevolen vochtinname voor kinderen bepaald, uitgedrukt in milliliter water per kilogram per dag, in functie van de leeftijd:

Deze hoeveelheden komen overeen met de gebruikelijke behoeften van gezonde proefpersonen, in stabiele omstandigheden en met een normale eiwitinname. Uiteraard zal men tijdens een hittegolf of in geval van koorts of diarree deze behoeften naar boven bijstellen. Er hoort bovendien een voldoende inname van koolhydraten en mineralen bij, om buitensporige verliezen aan te vullen.

Op uitgesproken hete dagen is het belangrijk zuigelingen regelmatig te drinken te geven (borstvoeding of flesvoeding) en te voorkomen dat het kind blootgesteld wordt aan de zon (voor kinderen van minder dan 8 maanden). Blootstelling valt zeker te vermijden tijdens de uren dat de zon het hardst brandt, dus tussen 12 en 16 uur.

Ouders moeten er ook op letten de baby niet te slapen te leggen in een afgesloten kamer of hem achter te laten in een auto zonder airco. Op de snelweg moeten ze ervoor zorgen regelmatig halt te houden op plaatsen waar de baby terecht kan. En zoals we reeds eerder schreven: als een baby diarree of koorts heeft moet men de hoeveelheden vloeistof aanpassen, en eventueel ook mineralen en koolhydraten toevoegen.

Hoewel het risico van uitdroging bij grotere kinderen minder uitgesproken is dan bij zuigelingen, kunnen een paar tips helpen om de vakantie zo vlot mogelijk te doen verlopen:

- voor voldoende hydratatie zorgen als kinderen buiten spelen of bij grote hitte

- regelmatig water aanbieden aan kinderen, ook als ze verklaren dat ze geen dorst hebben

- de drank moet een gematigde temperatuur hebben

- voor kleintjes die «niet van water houden» kunnen de ouders wat smaakstof die geen calorieën bevat aan het water toevoegen

- zorg voor verfrissende hapjes: watermeloen, meloen, perziken, sinaasappelen, rauwe groenten om op te knabbelen, gazpacho, ijsblokjes met een smaakje, ...

- bij een stage of een georganiseerde reis niet vergeten een drinkfles in de rugzak van het kind te stoppen!

uitdroging bij kinderen

- ingevallen ogen

- ingezonken fontanel

- niet verstrijkende huidplooi

- oligurie

- geen tranen bij het huilen

- tachycardie

- vlekkerige huid, vertraagde capillaire hervulling

- dorst

- droge slijmvliezen

- hypotonie van de oogbol

- verstoord bewustzijn