Door Nicolas Rousseau
" HEALTH & FOOD " nummer 59, Juni/Juli 2003
|
De jonge Kretenzers laten het origineel Kretenzische voedingsmodel meer en meer voor wat het is. In drommen verlaten de bergdorpen en trekken ze naar de door de “westerse” cultuur doordrongen kuststeden. Erger nog, aldus dr. Anthony Kafatos (Faculteit Geneeskunde Universiteit Kreta) tijdens de eerste editie van het EGEA* congres, gecoördineerd door APRIFEL (Agence Pour la Recherche et l'Information en Fruits et Légumes Frais), de nadelige gevolgen van deze nieuwe levenswijze laten zich al voelen en dit niet enkel op het vlak van de voeding maar ook op de gezondheidstoestand van de Kretenzers.
Forser en zwaarlijviger
Studies onthullen dat tussen einde de jaren zestig en begin 2000 vooral het verbruik van rood vlees, maar ook dat van vis, met 150 % is toegenomen. Ook het verbruik van toegevoegd of verborgen vet (ander dan de olijfolie waarvan het verbruik gestadig afneemt) is met iets minder dan 100 % toegenomen. Frieten, tien jaar geleden zo goed als onbekend op het eiland, kennen een ongenoemd succes, evenals de Fast Food restaurants waarvan er spijts de kleine bewoonbare oppervlakte (8400 km2) al heel wat gevestigd zijn. Plantaardige producten komen alsmaar schaarser op het bord. Kortom, de Kretenzer wordt stilaan een Europeaan zoals alle andere… Deze veranderingen uiten zich reeds in de gezondheidstoestand van de kinderen, adolescenten en bij personen uit de hogere sociale klasse, aldus nog dr. Kafatos. Het gemiddeld lichaamsgewicht van de Kretenzer is toegenomen en zwaarlijvigheid begint stilaan epidemische vormen aan te nemen. Advocaten bijvoorbeeld hebben een beduidend hoger cholesterolgehalte in vergelijking met de Kretenzische landbouwer, een parameter die nog erger wordt als gevolg van de toename van het verbruik van verzadigde vetten.
Een toppunt!
Prof. Ancel Keys belichtte in de zevenlandenstudie de benijdenswaardige lange levensduur van de Kretenzische boeren, … alsook de beklagenswaardige cardiovasculaire gezondheid van de Finnen! Vandaag de dag is de noord/zuid verhouding al fel afgezwakt. Finland heeft het probleem bij de horens genomen: zwaarlijvigheid, cholesterolgehalte, verbruik van verzadigde vetten en bloeddruk zijn in vrije val… Langzaam maar zeker komen de uitersten dichter bij elkaar. Is het een modebeïnvloeding, inspiraties van vakanties of een werkelijke bewustwording van de volksgezondheid? Het blijft een open vraag. Desalniettemin blijft men vanuit de vier windhoeken aan onderzoek doen: citeren we de Studie van Lyon en de Indo-Mediterranean Diet Heart Study die, als secundaire preventie, een vermindering met zowat 70 % van de cardiovasculaire ongevallen aan het licht brachten. Een meer recente studie, de Med-RIVAGE intervention study (1), uitgevoerd in Marseille, hamert daar nog eens op door.
De krekel of de mier?
Deze studie werd uitgevoerd op 37 mannen en 51 vrouwen uit de Provence waarbij minstens één cardiovasculaire risicofactor aanwezig was (zwaarlijvigheid, te hoge cholesterolspiegel, roken, …). Ze werden gedurende 3, 6, 9 en 12 maanden gevolgd. Iedere deelnemer ontving een folder waarin de principes van de mediterrane voeding werden verduidelijkt alsook twee seizoensgebonden menusets voor een periode van 14 dagen met de bijhorende recepten. Gelijklopend volgden 32 mannen en 49 vrouwen met een vergelijkbaar risicoprofiel een gewone voeding, arm aan verzadigde vetten en cholesterol, opgesteld door de American Heart Association (AHA). Bij de aanvang van de studie verschilde de voeding van alle proefpersonen van de traditionele mediterrane voeding en benaderde deze eerder de zogenaamde “westerse” voeding (vetrijk, vooral verzadigde vetten).
Na drie maanden waren de resultaten overduidelijk: in de mediterrane groep daalde (in vergelijking met de controlegroep) de BMI met 5,1 % (versus -3,9 %), het totaal cholesterol met 6,9 % (vs - 3,6 %), de LDL-cholesterol met 9,3 % (vs - 2,2 %), de apo-B met 4,3 % (vs - 3, %) en de triglyceriden met 9,3 % (vs + 3,9 %). In weerwil van een hogere vetinname, voornamelijk afkomstig van de olijfolie, leidt de mediterrane voeding, reeds na drie maanden, tot betere resultaten in vergelijking met de AHA aanbevelingen. De krekel mag derhalve nog gans de zomer door blijven tjilpen…
Nicolas Rousseau,
Diëtist Voedingsdeskundige
* Congrès EGEA – Conférence Internationale sur les bénéfices santé de l'alimentation méditerranéenne – Aghia Crète, du 4 juin au 9 juin 2003.
(1) Poster voorgesteld door S. Vincent et al. Inserm Unit 476-Human nutrition and lipids, Faculté de Médecine Timone, Marseille. |
