Door Nicolas Guggenbühl
" HEALTH & FOOD " nummer 61, Oktober/November 2003
|
In weerwil van het erkend hypocholesterolemiërend effect van bepaalde levensmiddelen, zijn de resultaten bekomen via de vork zonder weerga in vergelijking met deze bekomen via statines. Zonder daarbij rekening te houden met de vele misopvatting van consumenten over producten ‘die goed zijn voor de cholesterol' zoals daar zijn een scala van kruidendrankjes, capsules en andere miraculeuze extracten, … producten en misopvattingen die alleen maar de niet-medicamenteuze cholesterolbenadering in diskrediet brengen.
Er bestaan heel wat diëten bedoeld om de dyslipidemieën aan te pakken. Om tot een optimaal resultaat te komen moeten zo goed als alle groepen van levensmiddelen in het dieet voorkomen. Deze versnipperde competenties van de voedingsmiddelen maken het niet gemakkelijk om een doeltreffend potentieel hypocholesterolemiërend dieet samen te stellen.
Er moet met verschillende werkingsmechanismen rekening gehouden worden. Komt daarbij dat het moeilijk is in te schatten welk effect het geeft wanneer diverse levensmiddelen samen gebruikt worden: hebben ze een synergetisch effect?
De visceuze vezels (psyllium, haver,…) verhogen de secretie van de galsappen, de fytosterolen verminderen de resorptie van de intestinale cholesterol, sojaeiwitten verlagen de synthese van cholesterol in de lever en blijken het aantal LDL receptoren te doen stijgen. Het hypocholesterolemiërend effect van gedroogde oliehoudende vruchten (amandelen en andere noten) is te verklaren doordat de olie die erin aanwezig is rijk is aan enkelvoudig onverzadigde vetten en plantaardige sterolen, maar ook omdat ze vezels, plantaardige eiwitten en andere fytochemische bestanddelen bevatten.
Gecombineerde maatregelen
Een nieuwe studie, uitgevoerd door een onderzoeksteam van het St Michaël Hospitaal in Toronto (Canada), toont duidelijk aan dat door verschillende voedingsgroepen in één dieet samen te brengen de resultaten verrassend zijn. Bij aanvang van de studie ging men uit van volgende vaststelling: het Adult Treatment Panel III van het National Cholestrol Education Program legt vooral de nadruk op de vermindering van de verzadigde vetzuren als voedingsaanpassing om het cholesterol te doen dalen.
De American Heart Association daarentegen moedigt vooral de inname van sojaeiwitten en allerhande soorten noten aan. Welk resultaat zou men bekomen wanneer al deze aanbevelingen tegelijkertijd in één behandeling worden toegepast?
Om op deze vraag te antwoorden werden 46 volwassen mannen en vrouwen (gemiddelde leeftijd = 59 jaar, een gemiddelde BMI van 27.6 en lijdend aan hyperlipemie) gedurende één maand in drie groepen ingedeeld.
"Portfolio" groep
- 1 g plantaardige sterol-esters/1000 kcal, via een met fytosterolen verrijkte margarine;
- 9.8 g visceuze vezels/1000 kcal, via haver, gerst en psyllium;
- 21.4 g sojaeiwitten/1000 kcal, via drankjes en vleesvervangers
- 14 g gehele amandelen/1000 kcal;
- regelmatige inname van eierplanten en okra (gombo), bedoeld als bijkomende bron van de visceuze vezels;
- 9 g boter per dag en 1 ei per week, bedoeld om de verzadigde vetten en het cholesterol aan te passen aan het gecontroleerde dieet.
"Controle" groep
- verminderde inname van verzadigde vetten, door afgeroomde melk te drinken, magere kaas en yoghurt te eten of door ei-vervangende preparaten in te schakelen en wit van ei;
- verhoogde inname van vezels: 2.5 g vezels/1000 kcal via volkoren ontbijtgranen, 2 g vezels/1000 kcal via volkoren brood, 7.3 g vezels/1000 kcal via tarwezemelen in muffins die rijk zijn aan melkeiwitten;
- zonnebloemolie die veel enkelvoudig onverzadigde vetzuren bevat (9 g/1000 kcal) en carthame-olie (5 g/1000 kcal) die voor de bereiding van de muffins werden gebruikt om het profiel van de verzadigde vetten af te stemmen op het dieet van de ‘portfolio' groep.
"Statine" groep
- deze groep kreeg het zelfde dieet als de controlegroep waaraan 20 mg lovastatine per dag werd aan toegevoegd.
Geduchte doeltreffendheid
In de periode voor het onderzoek volgden de proefpersonen een klassiek vetarm dieet, met minder dan 7 % van de totale energieaanbreng onder de vorm van verzadigde vetten en minder dan 200 mg cholesterol per dag.
Op het einde van het vier weken durend onderzoek was het LDL-cholestrol (LDL-C) in de drie groepen significant gedaaald: -8 % in de controlegroep, -30.9 % in de statinegroep en … -28.6 % in de portfoliogroep. De daling in de portfoliogroep was niet significant verschillend dan die in de statinegroep. Dergelijke daling via de voeding kan alleen maar verklaard worden, althans gedeeltelijk, door een bijkomend effect van de diverse bestanddelen die afzonderlijk worden ingenomen.
Een ander opmerkelijk resultaat was de gunstige evolutie van het reactief eiwit C (CRP), een marker van ontsteking. Deze was met 10.0 % gedaald in de controlegroep, met 33.3 % in de statinegroep en met 28.2 % in de portfoliogroep. Ook hier zijn de verschillen tussen de statine- en portfoliogroep statistisch niet significant.
Deze studie toont dus aan dat, in tegenstelling met wat algemeen wordt aangenomen, het potentieel van een voeding die verschillende hypocholesterolemiërende maatregelen combineert beslist kan optornen tegen een medicamenteuze behandeling. Het komt er alleen nog op aan dergelijke voeding in de praktijk te realiseren, beseffend dat het innemen van een pilletje per dag veel gemakkelijker is dan drastische veranderingen in het voedselpatroon door te voeren…
Nicolas Guggenbühl
Ref. :
Jenkins D J. et al. Effects of a Dietary Portfolio of Cholesterol-lowering Foods vs Lovastatin on Serum Lipids and C-Reactive Protein. JAMA. 2003;290:502-510.
|
