Op de laatste "Entretiens de Nutrition*" was de buitengewone aanwezigheid in het prestigieuze Institut Pasteur te Rijsel van Michel de Lorgeril een waar festijn. Wetenschappers uit Frankrijk durven het eindelijk erkennen: bier beschikt eveneens over troeven zoals rode wijn in de strijd tegen hart- en vaatziekten. Toevallig misschien, maar Louis Pasteur besteedde een groot deel van zijn leven aan het onderzoeken van bier...
Wie is de Lorgeril?
Michel de Lorgeril (1) verrichtte baanbrekend werk in het begin van de jaren 1990 met de Lyon Diet Heart Study. Een groep van 605 patiënten die een eerste myocardinfarct overleefden werden opgevolgd tussen 1988 en 1992. Patiënten in de experimentele groep kregen een volledig mediterrane voeding terwijl de controlegroep beperkte dieetmaatregelen toegediend kregen (een klassiek dieet arm aan verzadigde vetten en arm aan voedingscholesterol).
Deze studie werd, gezien de resultaten, zelfs vroegtijdig onderbroken. De incidentie aan niet-fatale hartinfarcten was 70 tot 80% lager in de groep met het mediterrane voeding in vergelijking met de controlegroep.
De laatste jaren deed de Lorgeril vooral onderzoek naar "preconditioning" ...
Ethanol zoals omega 3?
"Preconditioning" betekent de hartspier maximaal voorbereiden op de schadelijke gevolgen van een infarct. Het was reeds lang bekend dat in sommige omstandigheden de werking van de hartspier volledig stopte na een licht infarct, terwijl in andere gevallen de werking aanwezig bleef, zelfs na een zwaar infarct.
Waarom kan een hartspier in sommige omstandigheden ernstige ischemische stress aan, en in andere gevallen niet? Het antwoord op deze vraag kan uiteraard veel levens redden, men zou de hartspier op voorhand kunnen "vaccineren" tegen een ischemische aanval.
Guiraud et al (2) toonde op diermodellen aan dat een dosis ethanol dergelijke "vaccinatie" kan toedienen aan de hartspier. Dit effect is vergelijkbaar met de beschermende werking van omega-3 vetzuren: verschillende onderzoeken toonde aan dat het risico op plotse dood aanzienlijk daalt bij een regelmatige toevoer van omega-3 vetzuren.
Bier, wijn en ethanol: zelfde noemer
Volgens Michel de Lorgeril kan de cardioprotectieve bescherming van ethanol (en dus van wijn EN van bier) niet uitgelegd worden door de werking op de bloedlipiden. Ethanol zorgt voor een stijging van het HDL-cholesterol en een daling van de bloedplaatjesaggregatie. Deze positieve werking van ethanol op de bloedlipiden is echter niet krachtig genoeg om het gunstig effect uit te leggen. Nochtans lijken de epidemiologische bewijzen van een cardioprotectief effect van ethanol vrij duidelijk. Michel de Lorgeril denkt eerder dat dit beschermend effect zou gaan via een stimulatie van de werking van stikstofoxide. Het is bekend dat NO enerzijds een rol speelt in de bescherming van de hartspier tegen een ischemische aanval en anderzijds tegen het ontstaan van endotheliale letsels.
In deze hypothese is het duidelijk dat ethanol het cardiovasculair beschermend effect kan uitleggen en dat het regelmatig consumeren van wijn ... gelijk kan gesteld worden met bier. Concreet betekent dit een hoeveelheid van één glas per dag voor vrouwen en twee glazen per dag voor mannen zouden gunstig kunnen optreden.
Alcohol is echter meer dan een gewoon voedingsmiddel, het is eveneens een verslavend middel met gekende nadelen indien niet correct geconsumeerd.
In de praktijk zijn er echter niet voldoende argumenten om een geheelonthouder te stimuleren dagelijks alcohol te drinken, er zijn echter wel voldoende argumenten om patiënten die graag een glaasje drinken, gerust te stellen indien dit gebeurt in sociaal aanvaardbare omstandigheden.
Patrick Mullie
Diëtist
* Entretiens de Nutrition – Vin, bière et alcool. Institut Pasteur de Lille, 4 juin 2004
Referentie :
De Lorgeril M et al. Circulation 1999; 99: 779-785.
Guiraud A et al.. J Mol Cell Cardiol. 2004;36(4):561-6. |
