Zwaarlijvigheid is (na het roken) goed op weg om de eerste doodsoorzaak te worden. Voor de media is het een ‘top-item’ geworden, met onder meer als gevolg dat er allerlei nieuwe consumptieartikelen zijn ontstaan: speciale voedingsmiddelen, voedingssupplementen, medicatie, diëten en vermageringsmethoden die als maar succesvoller zijn, … spijts alles kan aan het probleem geen halt worden toegeroepen. Zwaarlijvigheid is nu ook in de bioscoop voorwerp van spektakel geworden. Vanuit een luie zetel, weinig diëtetisch verantwoorde snacks knabbelend, zien bioscoopbezoekers welke ravage een ‘mis-voeding’ kan teweegbrengen.
“In vivo” experiment
Morgan Spurlock, de jonge regisseur, onderwerpt zich aan een toch wel bijzonder experiment: hij zal zich gedurende dertig dagen uitsluitend voeden met maaltijden afkomstig van bij Mc Donald. Telkens wanneer hem gevraagd wordt of het een “Super Size” mag zijn (porties die nog groter zijn dan die we hier kennen) zei hij niet neen. Hij legde zich op drie maaltijden per dag te nemen (een ontbijt, middag- en avondmaal) en minstens éénmaal een van alle aangeboden gerechten te nemen. De bedoeling van de film is ‘onthutsende’ resultaten te laten zien, daarom houdt hij er een bijzonder slechte levensstijl op na en beperkt zijn energieverbruik tot een minimum, hij loopt per dag niet meer dan drie kilometer. Daarom ziet hij zich soms genoodzaakt een taxi te nemen om naar het hamburgerrestaurant te gaan.
De ‘junk-food’avonturier wordt door drie artsen (een cardioloog, endocrinoloog en huisarts) en een diëtiste op de voet gevolgd. Bij aanvang van zijn ‘food-tocht’ stelden ze vast dat hij in een uitstekende fysieke gezondheid verkeerde. Alles wat hij at werd nauwlettend genoteerd. Zijn dagelijkse energiebehoefte bedroeg 2500 kcal, terwijl hij sommige dagen een energie-inname had van 5000 kcal !
Met volle teugen
De eerste dag zet Morgan Spurlock met een niet geveinsde genoegdoening zijn tanden in de hamburgers en roept: “ik realiseer de droom van alle achtjarigen”. Al ras zingt hij een toontje lager en stilaan glijdt zijn experiment af naar een nachtmerrie. Hij komt zienderogen bij en ook zijn gezondheidstoestand gaat zienderogen achteruit : hij wordt moe, gedeprimeerd en lijdt aan migraine. Het ergste is nog dat hij deze narigheden kan milderen door te eten !
Zijn levensgezellin, een vegetariër, vindt zijn experiment walgelijk. Bij het omschrijven van de algemene toestand van haar partner laat ze zich ook ontvallen “de liefde bedrijven is niet meer zoals vroeger”!
De nadelige gevolgen worden als maar erger, in die mate zelfs dat de artsen hem aanraden het experiment na drie weken stop te zetten, “je lever heeft nu veel weg van een paté” kreeg hij van zijn huisarts te horen.
In een maand tijd was Morgan Spurlock 11 kg bijgekomen. Zijn gezondheidstoestand was ronduit slecht: te hoge bloeddruk, te hoge cholesterolwaarden (gestegen van 165 naar 230 mg/dl), steeds weerkerende hoofdpijn, de leverbeschadiging wordt bevestigd (een aanzienlijke verhoging van de leverenzymen).
Proefdier
Morgan Spurlock heeft zijn doel bereikt: wijzen op de nefaste gevolgen van een overmatige en eenzijdige McDonald-voeding. Ondanks de anekdotische omschrijvingen, die ook wel eens in de realiteit voorkomen, moet de film – voorgesteld als een documentaire – meer als een fictie dan wel als een wetenschappelijke benadering aanzien worden. In de eerste plaats weerspiegelt de ingenomen voeding niet de ‘gewone’ overmatige en onevenwichtige voeding die wel eens meer wordt ingenomen, maar is het een op vrijwillige basis meedogenloos volproppen van het lichaam, gecombineerd met een doelbewuste beperking van het energieverbruik.
Dit vrijwillig volproppen is niet te vergelijken met wat zwaarlijvigen meemaken, het heeft meer weg van een labotest met een proefdier. Het is nogal evident, of het nu om hamburgers of om het even welk ander voedsel gaat: wie dubbel zoveel calorieën inneemt en daarenboven minder energie verbruikt zal zeer vlug de nadelige gevolgen ervan moeten vaststellen. Het doet er niet toe of dit voedsel uit een fast-food-tent, een snackbar of een frietkot is, of zelfs thuis waar met zelf gekocht producten gekookt wordt.
Sensibiliseren
Verdienstelijk aan de film is dat de 33 jarige regisseur een aantal veel voorkomende ‘misvoedingstoestanden’ met de vinger wijst : in scholen, waar jongeren de inhoud van hun brooddoos aanvullen met of inruilen voor een portie friet; het probleem van de steeds toenemende portiegroottes (in het bijzonder frites en limonades); de problematiek van de “goedkope” calorieën (vetten en suiker zijn al niet zo duur en voor enkele eurocent meer krijgt men ook veel meer calorieën); de reclame voor voedingsmiddelen; de gebrekkige voedingsvoorlichting; het al te simplistisch verband “fast-food = zwaarlijvigheid”. Kortom de film sensibiliseert mensen die, a priori, niet in voeding geïnteresseerd zijn.
Nicolas Guggenbühl
Diëtist Voedingsdeskundige
* Super size Me is in België vanaf 22 september in de bioscoop te zien. |
