We weten dat elke mens niet op dezelfde manier reageert op een grote aanbreng van natrium. Bij hypertensie en andere hartaandoeningen blijft zoutrestrictie nochtans nog veel toegepast bij alle patiënten. Is het mogelijk a priori na te gaan welke patiënten hierop reageren en welke geen baat hebben bij natriumrestrictie? Ondanks de talrijke pogingen is men er nog altijd niet in geslaagd een snelle, praktische, betrouwbare en reproduceerbare test op punt te stellen om gevoeligheid of ongevoeligheid voor zout te voorspellen. De gevoeligheid van mensen met een normale bloeddruk is trouwens wisselend waardoor het nog moeilijker wordt om normen vast te leggen.
Een echte Gordiaanse knoop
Een voorgestelde methode om gevoeligheid voor zout op te sporen is de verhouding natrium/creatinine in de 24 uur-urine. Een ander criterium is de bloeddrukvariabiliteit als reactie op een bijkomeden aanbreng van natrium. Flack et al. hebben gedurende 24 weken een placebogecontroleerde studie uitgevoerd met twee periodes met cross-over, tijdens dewelke 112 normotensieve Afro-Amerikanen natriumsupplementen hebben genomen. Ze waren tussen 25 en 64 jaar oud en hun gemiddelde bloeddruk bedroeg 105/70 mm Hg. Hun urinaire natriumemexcretie over 24 uur bedroeg 133,6 mmol. De gemiddelde verhouding tussen urinair natrium en creatinine was 0,74.
Op het einde van de testperiode was de urinaire natrium/creatinine verhouding gestegen met 37,7% en de natriumconcentratie in de urine was gestegen met 26,5%. De systolische en diastolische bloeddruk, ambulant gemeten aan de arm gedurende 24 uur, waren verhoogd. Maar enkel de index van bloeddrukvariabiliteit, geschat en gecorrigeerd (d.w.z. gedeeld door de standaarddeviatie berekend op drie bezoeken op verschillende ogenblikken) toonde een goede correlatie met de BMI, die zelf gekend staat om in verband te staan met de gevoeligheid voor zout.
Beter proberen
Deze gecorrigeerde variabiliteit lijkt dus in de studie de beste parameter te zijn voor de gevoeligheid voor zout. Maar er moet worden toegegeven dat het hier gaat om praktijken die in de courant geneeskunde weinig worden toegepast en waarvoor een goede therapietrouw moeilijk te verkrijgen is. Het enige belang van deze studie, zo lijken de auteurs te concluderen, is te hebben aangetoond dat de duur van de urinecollectie weinig invloed heeft op de urinaire natrium/creatinine verhouding.
Er werden talrijke andere pogingen ondernomen om tot een betrouwbaar criterium te komen. Maar telkens weer werd op dezelfde moeilijkheden gestoten.
Met andere woorden: het blijft mogelijk de gevoeligheid van een bepaald individu te voorspellen, maar daarvoor zijn in de praktijk onderzoeken nodig die moeilijk kunnen geconcretiseerd worden en waarvan de betrouwbaarheid omwille van de geringe therapietrouw van de patiënten voorzichtig dient geïnterpreteerd te worden; het eenvoudigst is per slot van rekening een therapeutische test te doen met zoutrestrictie en de urinaire excretie van natrium bij de patiënt te controleren om zijn therapietrouw na te gaan.
Dr. Jean Andris
Referenties
Comité des salines de France. Hypertension
http://www.salines.com/index.php?cat=4&mot=43
Franstalige site. Geraadpleegd in september 2005
Flack JM. New salt-sensitivity metrics: variability-adjusted blood pressure change and the urinary sodium-to-creatinine ratio. Ethn Dis. 2002;12: 10-9
Strazzullo P. Prediction and consistency of blood pressure salt-sensitivity as assessed by a rapid volume expansion and contraction protocol. Salt-Sensitivity Study Group of the Italian Society of Hypertension. Nephrol. 2000;13: 46-53. |
