Door Nicolas Rousseau

Diëtist,voedingsdeskundige

" HEALTH & FOOD " nummer 80, December 2006

In juni 2006 bracht de YLFA (Yoghurt and Live Fermented Milk International) te Vilnius, Litouwen, een aantal probiotica-experten bij elkaar. Het opzet van de recent opgerichte club is om op basis van de meest actuele wetenschappelijke gegevens, de nutritionele weldaden van yoghurt en gefermenteerde melkproducten bij het grote publiek te promoten. Op de bijeenkomst stelde TNS-Sofres (een instituut dat marktonderzoek verricht en internationale opinies opstelt) de resultaten van een bevraging, gehouden tussen april en mei 2006, omtrent probiotica voor. De geënquêteerde populatie bestond uit 3 000 consumenten, ouder dan 15 jaar. De bevraging gebeurde in Polen, Duitsland, Spanje, Denemarken en Frankrijk.

Een vaag concept...

Een eerste vaststelling : met uitzondering van Duitsland (78 % van de respondenten) is het begrip probiotica in Frankrijk en Spanje slechts bij één op twee consumenten gekend. In Polen en Denemarken is dit één op drie. Het meest karig met commentaar waren mannen, personen met een hoog inkomen en jongeren beneden de 18 jaar. Met uitzondering van Denemarken (28 % van de respondenten) is bij ongeveer 70 % van de ondervraagden de globale indruk omtrent probiotica zeer positief. Positief wil evenwel niet zeggen dat de consumenten weten wat het begrip inhoudt. Fransen associëren het begrip probiotica spontaan met biologische voeding, natuurlijkheid en gezondheid. Ook Duitsers houden er deze mening op na, terwijl een aantal consumenten toch schoorvoetend antwoordt dat probiotica bacteriën zijn die een invloed hebben op de spijsvertering. Spanjaarden en Polen geven te kennen dat probiotica een invloed hebben op de darmen, het natuurlijk afweersysteem versterken, dat het goede bacteriën zijn die de gezondheid in het algemeen bevorderen. Denen kunnen het begrip helemaal niet verklaren, toch wel verwonderlijk voor een land dat traditioneel als 'grootverbruiker' van melkproducten wordt aanzien. Slechts vier consumenten op tien (zes op tien in Polen) bestempelen yoghurt als een probioticum !

Één consument op twee !

Het meest spectaculair is wel de gewoontes in het verbruik. Nagenoeg iedere consument kan spontaan een merknaam van een probioticaproduct aanhalen, wat wijst op de kracht van de marketing. Zeventig % van de ondervraagde personen in Denemarken gebruikte de laatste maanden een probioticaproduct of doen dat geregeld ! Elders is bijna één consument op twee min of meer een regelmatige gebruiker. De meerderheid van de consumenten weten dus niet wat ze innemen en vertrouwen ten volle op de publiciteit ! Wie dit voornamelijk doet zijn kaderleden en mannen of vrouwen met één of meerdere kinderen. Vrijgezellen en Duitsers zijn eerder kleine verbruikers. Zelfs bij een wat bijgestuurd interview, bleef de perceptie onder de Europeanen zeer uiteenlopend. Hoewel gemiddeld meer dan 70 % weet dat er goede bacteriën in probiotica aanwezig zijn, zijn de meningen omtrent de heilzame eigenschappen, vooral in Denemarken, Frankrijk en Duitsland zeer verdeeld. Over het algemeen zijn Spanjaarden en Polen de grootste voorstanders van probiotica. Één consument op twee in Denemarken, Frankrijk en Duitsland daarentegen staat eerder sceptisch tegenover de bewering 'probiotica versterken de natuurlijke weerstand'. Tenslotte nog dit : 30 tot 40 % van alle consumenten, zonder onderscheid in nationaliteiten, zien in probiotica op middellange of lange termijn toch nog een zeker risico. Bacteriën maken toch nog altijd bang ....

Prijs en publiciteit als stoorzender

Met uitzondering van Denemarken acht de grote meerderheid van de consumenten (ongeveer 70 %) de prijs voor probiotica te hoog voor het gezondheidsvoordeel dat ze bieden. Het consumptiegedrag van probiotica wordt in aanzienlijke mate beïnvloed door reclame. Toch blijft het merendeel van de ondervraagden ernstige twijfels hebben omtrent de door de producenten aangeprezen gezondheidsvoordelen van probiotica. De consument heeft dus geen blind vertrouwen in de producentenboodschap en illustreert hiermee duidelijk dat zijn kennis omtrent probiotica eerder beperkt is. Verwonderlijk is dit niet gezien de rangorde van belangrijkheid van de informatiekanalen : voorop staan de media, gevolgd door familie, vrienden en producenten en ver achteraan ... gezondheidswerkers. De media en de 'van mond tot mond boodschappen' hebben aangaande de promotie van probiotica overigens een ambivalente rol. Één op twee van de ondervraagden in Duitsland, Spanje of Polen bestempelt de verkregen informatie als ambigu of schrikaanjagend. Zal de nieuwe Europese regelgeving betreffende de nutritionele en gezondheidsclaims de dikke mist waarin de probiotica nog gehuld zitten kunnen ophelderen ? Eén zaak is alvast duidelijk : spijts de onomstootbare klinische bewijzen dat probiotica een betere bescherming bieden, is er nog een lange weg af te leggen om de consument definitief te overtuigen. Als besluit zijn de wijze woorden van een vermaard filosoof hier wellicht op hun plaats : Wat men goed begrijpt, kan men ook duidelijk formuleren. Wat met smaak gegeten wordt, verteert gemakkelijk ...

Nicolas Rousseau,diëtist, voedingsdeskundige

Referenties YLFA International workshop, Vilnius, Lituania. June 1st 2006.

hoog van bladzijde