|
" HEALTH & FOOD " nummer 88, Printemps 2008
|
De prevalentie van overgewicht bij kinderen is dramatisch toegenomen in de wereld de laatste decennia. De etiologie van kinderobesitas is multifactorieel (onaangepaste voeding, geringe fysieke activiteit en sedentair leven...). In diverse studies werd aangetoond dat overgewicht en obesitas een belangrijke impact hebben op de gezondheid van een kind, niet enkel op lange termijn maar ook al tijdens de kinderjaren. En dat is des te belangrijker omdat door onderzoek is aangetoond dat tijdens de kinderjaren eens adipositas is ontwikkeld, die stabiel blijft en dat de ouders er niet toe komen om het overgewicht bij hun kind te identificeren.
EEN ERNSTIGE TOESTAND
Net zoals bij volwassenen lijkt de vetverdeling in de buik ook bij kinderen, en vooral in de organen (visceraal) of intra-abdominaal, een sterker verband te hebben met diverse cardiovasculaire risicofactoren en diabetes dan het geheel van vet in het lichaam. Er bestaan maar heel weinig gegevens over de factoren die een rol spelen bij deze vetopstapeling in de organen bij kinderen. Onder de talrijke Amerikaanse studies bij jongeren in de prepuberteit (gemiddelde leeftijd 10 jaar) en in de puberteit (gemiddeld leeftijd 13 jaar) werd er in een enkele aangetoond dat er een negatief verband bestaat tussen de orgaanvetten bij kinderen en de rapporten van fysieke activiteit opgesteld door de kinderen zelf op basis van een vragenlijst. Door correcties voor leeftijd en totale vetmassa kon echter de kracht van dat verband substantieel worden verminderd. Er werd ook aangetoond dat de buikomtrek gering was bij jonge Franse kinderen van 12 jaar die intensief sport beoefenden. Bij Griekse kinderen van 6 tot 13 jaar met obesitas of overgewicht die aan intensieve cardiorespiratoire inspanningen werden onderworpen waren de totale en centrale adipositas gering. Als we zouden weten welke factoren verantwoordelijk zijn voor de vetopstapeling in de organen bij kinderen, dan zou dat helpen om hun gezondheid te verbeteren. In een studie door Saelens et coll. werden bij kinderen van 8 jaar met risico voor obesitas de mogelijke verbanden onderzocht tussen de vetverdeling in de buikorganen en verschillende factoren : familiale (BMI van de moeder), voorgeschiedenis van factoren in verband met gewicht (geboortegewicht bvb....), huidige lichaamssamenstelling en energiebalans (fysieke activiteit van het kind, voedingsgewoonten,...). Daaruit bleek dat de totale vetmassa in nauw verband staat met de abdominale weefseladipositas, zowel op visceraal als op subcutaan niveau. Na controle van dat vet kon nochtans door intense fysieke acitiviteit het visceraal vet enigszins worden verminderd terwijl de subcutane vetmassa bij die kinderen niet werd be·nvloed.
VERSCHILLENDE FACTOREN
In diverse studies werden in het verleden verschillende intra-persoonlijke factoren ge·dentificeerd die de voeding en de fysieke activiteit kunnen be·nvloeden. Daartoe behoren motivatie, persoonlijke effici'ntie, kennis, intenties, voorkeuren...
De laatste jaren werd veel onderzoek verricht naar de invloed van omgevingsfactoren op voeding- en sportgedrag. Dat werd bevorderd door de snelle verspreiding van wetenschappelijke gegevens en door de vooruitgang op gebied van methodologie en analyse waardoor verschillende niveaus van invloed konden worden ge'valueerd. De identificatie van de Ç echte È omgeving met directe inwerking op de voeding is geen geringe zaak. Allereerst zou de werk- en thuisplaats een effect kunnen hebben op het voeding- en sportgedrag.
Bovendien ondersteunen verschillende studies de idee dat de familie of de school eveneens een invloed kunnen uitoefenen. Andere onderezoeken gingen over de rol van de wijk of de buurt bij deze aandoening. De fysieke of natuurlijke omgeving, sociaal en cultureel spelen eveneens een rol. Daarnaast kunnen diverse factoren een impact hebben op de voedselkeuze. Het feit dat een lid van het gezin (een partner of een kind) vegetari'r is vormt een proximale factor. De lokale toegankelijkheid tot verse producten is een intermediaire factor. De wetgeving met belastingen op voedingsmiddelen is een zeer distale factor.
INDICATOREN VAN OBESITAS
Het is goed gekend dat obesitas een gevolg is van een chronisch fundamenteel onevenwicht door een aanhoudende energieaanvoer die hoger is dan het energieverbruik. Door de veranderingen in de maatschappij en in het gedrag van de mensen zijn het sedentaire leven en de slechte voedingsgewoonten sterk toegenomen.
Er bestaat een controverse over de rol van de vetten en andere dieetfactoren bij de etiologie en het in stand houden van overgewicht. In dat kader werd een Belgische studie uitgevoerd door Duvigneaud et coll. met als doel het verband tussen de dieetfactoren en de BMI en buikomtrek en te analyseren hoe het voedingsgedrag kan wisselen bij mensen die sport beoefenen. De resultaten van dit onderzoek hebben aangetoond dat bij obese mensen de totale energieaanbreng evenals de eiwit- en vetaanbreng significant hoger waren. Het percentage energie door de vetten was significant hoger bij de obesen dan bij mensen met een normaal gewicht of buikomtrek. Bovendien stond het percentage energie door de koolhydraten en vezels in negatief verband met de BMI en de buikomtrek bij mannen. Terwijl bij de vrouwen een verhoogde aanbreng van koolhydraten en vezels in positief verband stond met obesitas. Alcoholinname was bij mannen positief gecorreleerd met de buikomtrek. Bij de deelnemers die een sport beoefenden werd een hoge aanbreng van koolhydraten en een geringe aanbreng van vetten gerapporteerd in vergelijking met de niet-sporters.
De Redactie
Referenties
Ball K, Timperio AF, Crawford DA. Understanding environmental influences on nutrition and physical activity behaviors: where should we look and what should we count? Int J Behav Nutr Phys Act. 2006; 3 : 33.
Duvigneaud N, Wijndaele K, Matton L et al. Dietary factors associated with obesity indicators and level of sports participation in Flemish adults: a cross-sectional study. Nutr J. 2007; 6:26.
Hesketh K, Wake M, Waters E et al. Stability of body mass index in Australian children: a prospective cohort study across the middle childhood years. Public Health Nutr. 2004 ;7: 303-9.
Saelens BE, Seeley RJ, van Schaick K et al.Visceral abdominal fat is correlated with whole-body fat and physical activity among 8-y-old children
|
