|
" HEALTH & FOOD " nummer 96, 2009
|
Foliumzuur wordt ook vitamine B9, folacine, pteroylglutaminezuur, pteroyl-monoglutaminezuur en pteroyl-polyglutamaat genoemd. De benaming foliumzuur verwijst naar een groep bestanddelen die worden aangemaakt door planten en micro-organismen. De folaten zijn de vorm van deze vitamine die van nature uit aanwezig is in voedingsmiddelen. De mens maakt ze niet aan maar toch zijn ze onmisbaar voor mensen. Ze spelen een rol bij de overdracht van monocarbongroepen die noodzakelijk zijn voor de synthese van purinebasen en van een pyrimidinebase, het deoxythymidine.
Onontbeerlijke aanbreng
De concentratie folaat in de rode bloedlichaampjes geeft een goede evaluatie van de nutritionele status en weerspiegelt de reserves in het lichaam. De dagelijkse aanbreng aan folaten aanbevolen door de Hoge Gezondheidsraad bedraagt 200 µg/d. Foliumzuur en de derivaten ervan zijn aanwezig in de meeste voedingsmiddelen. Tot de meest folaten bevattende behoren biergist en lever. Lever bevat ongeveer de helft van de folaten in het lichaam. Ze zijn daar aanwezig onder vorm van foliumzuur, dihydrofoliumzuur, tetrahydrofoliumzuur met of zonder monocarbongroep. Elk van die zuren kan bestaan onder vorm van monoglutamaat of poliglutamaat.
Foliumzuur wordt gebruikt om tekorten aan te vullen die zich meestal manifesteren als een macrocytaire anemie. Foliumzuursuppletie (400µg/d) bij zwangere vrouwen doet het risico verminderen van een afwijking door slecht sluiten van de neurale buis bij het kind (spina bifida). Er wordt aanbevolen minstens deze dagelijkse dosis in te nemen een maand voor de conceptie van het kind en dat verder te doen gedurende de eerste maanden van de zwangerschap. Vitamine B9 is absoluut noodzakelijk indien de zwangere vrouw een antiepilepticum gebruikt want dat kan een tekort veroorzaken. Dan kan zelfs worden aanbevolen dagelijks ongeveerd 0.5 mg te nemen. In de aanbevolen doses lijkt foliumzuur geen bijwerkingen te veroorzaken.
Op hypertensie
We weten dat folaten een uitgesproken gunstig effect hebben op de endotheelfunctie maar er is weinig informatie over de inname van folaten en de incidentie ervan op hypertensie. Forman et al. hebben onderzocht of een hoge inname van folaten gepaard gaat met een geringe incidentie van hypertensie. Ze voerden twee prospectieve cohortestudies uit. De eerste was de Nurses’ Health Study II, die werd uitgevoerd tussen de jaren 1991 en 1999 bij 93 803 jonge vrouwen tussen 27 en 44 jaar oud. De andere was de Nurses’ Health Study I, waarin tussen de jaren 1990 en 1998 62 260 vrouwen tussen 43 en 70 jaar oud werden gevolgd. Alle deelneemsters hadden geen medisch antecedent van hypertensie. Gedurende de acht jaren follow-up van de relatieve risico’s van hypertensie identificeerden de onderzoekers 7 373 gevallen van hypertensie bij de jonge vrouwen en 12 347 gevallen bij de oudere vrouwen. De jonge vrouwen die met de inname van supplementen minstens 1000 µg folaten per dag innamen vertoonden een daling van het risico op hypertensie in vergelijking met de vrouwen die minder dan 200 µg/d gebruikten. De absolute risicodaling bij de jonge vrouwen bedroeg ongeveer 8 gevallen per 10 000 personenjaren. Bij de oudere vrouwen was de absolute risicoreductie ongeveer 6 gevallen per 10 000 personenjaren. De auteurs van de studie besluiten dat een aanzienlijke inname van folaten gepaard gaat met een vermindering van het risico van de incidentie van hypertensie, vooral bij jonge vrouwen.
Op de hyperhomocysteïnemie
Matige hyperhomocysteïnemie is een frequente metabolische afwijking die wordt beschouwd als een onafhankelijke cardiovasculaire risicofactor. In verschillende recente case control- en prevalentiestudies werd een verband aangetoond tussen veneuze trombo-embolische pathologie en matige hyperhomocysteïnemie. De pro-coagulatierol van homocysteïne speelt op verschillende niveaus van de anticoagulatie, met name door remmen van het trombomodulinesysteem, de C- en S-proteïnen. Onder invloed van het 5-methyl-tetrahydrofolaat-homocysteïne-methyl- transferase wordt homocysteïne omgezet in methionine. Toediening van foliumzuur in geringe doses zou de cardiovasculaire incidenten kunnen doen dalen die in verband staan met matige hyperhomocysteïnemie.
Het team van Racek heeft de effecten van de folaten en van de antioxidantia bestudeerd op de homocysteïneconcentraties en op de merkers van oxidatieve stress alsook op de mogelijkheid van effecten bij gelijktijdig inname. Honderd patiënten met hyperhomocysteïnemie (> 15 µmol/l) werden in vier groepen verdeeld. De eerste groep nam enkel folaten (5mg/d). De tweede groep kreeg antioxidantia, met name een combinatie van vitamine E (300mg/d), vitamine C (200 mg/d), bèta-caroteen (24 mg/d), troxerutine (600 mg/d) en selenium (50 µg/d). De derde groep kreeg een behandeling met de folaten en de antioxidantia. De laatste groep was de controlegroep. Het serumhomocysteïne, de folaten en de merkers van oxidatieve stress werden gemeten voor de studie, na twee maanden inname en tenslotte drie maanden na de laatste meting. De folaten gaven een significante daling van de concentratie homocysteïne. De antioxidantia hadden geen invloed op de concentratie homocysteïne maar ze bewezen wel hun anti-oxidatieve verdediging en ze voorkomen gedeeltelijk de peroxidatie van de lipiden.
De Redactie
Referenties
Hoge Gezondheidsraad Voedingsaanbevelingen voor België. Herziening 2003 :84-5
Forman JP et al., JAMA 2005; 293: 320-9.
Racek J et al. Physiol Res 2005; 54: 87-95. |
