" HEALTH & FOOD " nummer 80, December2006

Essentiële functies

Vitamine E is een krachtig antioxidans. Het strikt vrije radicalen afkomstig van de lipoperoxidatie. Dank zij deze eigenschap beschermt en stabiliseert vitamine E de meervoudig onverzadigde vetten aanwezig in onze weefsels en celmembranen. Deze bescherming gebeurt samen met selenium, daarenboven hebben vitamine E en selenium een uitgesproken synergetische werking. Verder is de vitamine betrokken bij tal van andere functies : de vitamine vermindert de aggregatie van bloedplaatjes; neemt deel aan de synthese van hemoglobine in de rode bloedcellen en de hemolyse; werkt preventief tegen cataract en treedt op als co-factor in tal van enzymatische processen. De vitamine biedt ook bescherming tegen het licht, in het bijzonder bij de preventie van erytheem. In tal van recente studies, soms nog met tegenstrijdige conclusies, blijkt vitamine E op significante wijze de mortaliteit door cardiovasculaire aandoeningen of door sommige kankers te doen dalen. Deze eigenschap zou meer uitgesproken zijn bij rokers wanneer ze via hun voeding (en niet door supplementatie) meer vitamine E innemen. Spijts bepaalde, nog niet algemeen bevestigde veronderstellingen hebben deze nog niet tot specifieke aanbevelingen geleid. De hamvraag blijft onder welke vorm (via de voeding of supplementatie) en in welke dosis de vitamine moet worden toegediend.

Stabiliteit en biobeschikbaarheid

Tocoferolen en tocotriënolen maken ook deel uit van de vitamine E familie. De meest actieve vorm van vitamine E is het alfa-tocoferol. Deze vorm wordt voor 50 % opgenomen in de dunne darm. Vitamine E is lichtgevoelig, maar biedt goede weerstand tegen verhitting. Ook tijdens de opslag is er maar een beperkt verlies (ongeveer 20 %). De aanwezigheid van vitamine C, onder zijn actieve zuurvorm, ondersteunt de opbouw van vitamine E. Vandaar dat inname van vitamine E samen met een behoorlijke portie fruit en groenten zeker aan te bevelen zijn.

Voedselbronnen

Vitamine E is een vetoplosbare vitamine en dus aanwezig in vetrijke levensmiddelen. Goede bronnen zijn onder meer : gedroogde oliehoudende vruchten- en fruitsoorten (pindatnoten, noten, hazelnoten, amandelen, ...); gedroogde groenten (soja, grauwe erwten, ...); kiemen van graangewassen (volle graanproducten); plantaardige oliën (vooral hazelnoot-, koolzaad-, zonnebloem-, tarwekiemolie). Verder nog tomaten, avocado, koolsoorten, margarine en, in mindere mate, in lever, eieren, volle melkproducten en bepaalde vette vissoorten (haring, makreel) of schaaldieren (kreeft). In tal van voedingsmiddelen worden tocoferolen ook als antioxidans toegevoegd (E 306 tot E 309). Mede om deze reden worden zelden tekorten aan deze vitamine vastgesteld.

Behoefte

Om een voldoende aanbreng van tocoferolen te verzekeren is een gewone voeding (met ongeveer 1/3 energie aan vetten) voldoende. Bij voorkeur worden plantaardige oliën ingeschakeld en smeerbare margarines. De huidige dagelijkse aanbevelingen zouden evenwel onvoldoende zijn om een cardiovasculaire bescherming te beide. Toch bestaat er onder wetenschappers geen algemene internationale consensus om de aanbevelingen te wijzigen.

Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheden (HGR 2003) --- *Polyinsaturated Fatty Acids

Toxiciteit

Vitamine E wordt als een 'veilige' vitamine aanzien. Gezien de doeltreffendheid waarmee de lever de vitamine afbreekt, wordt ze slechts in beperkte mate opgeslagen in het lichaam. De werking van bepaalde medicatie (bijvoorbeeld antivitamines K) kan door de aanwezigheid van vitamine E verstoord worden.

10 mg Vitamine E is aanweizig in:

10 mg vitamine E is aanweizig in:
- 6.5 ml tarwekiemolie (1 klp)
- 15 ml zonnebloemolie
- 20 ml koolzaadolie (1 ½ slp)
- 25 ml hazelnootolie (2 slp)
- 40 g hazelnoten of amandelen
- 200 g arachideboter
- 15 g margarine of gemiddelde minarine
- 40 ml dressingsaus
- 400 g zwarte chocolade
- 140 g hazelnotenchoco
- 200 g gedroogde abrikozen
- 400 g boerenkool

hoog van bladzijde