« Wie slaapt, eet » volgens een gezegde. Maar wie niet voldoende slaapt, eet nog meer ! Dat blijkt uit een nieuwe studie van de Université Libre de Bruxelles (ULB) en de Universiteit van Chicago (1). In diverse onderzoeken werd reeds een verband gelegd tussen een korte slaaptijd en een hoge BMI. Voor die vaststelling werd echter geen verklaring gevonden. Dat is nu dus wel gebeurd met het nieuwe onderzoek van dr. Karine Spiegel – verantwoordelijke voor het researchteam over slaap en neuroendocrinologie in het laboratorium Fysiologie van de ULB – en haar medewerkers.
Leptine en ghreline
De onderzoekers hebben 12 jonge mannen van gemiddeld 22 jaar oud en met een normaal gewicht aan twee verschillende slaapperioden onderworpen: een ingekorte slaap (ongeveer 4 uur slaap per nacht) gedurende 2 dagen en daarna met minstens 6 weken tussenperiode een lange slaapperiode (iets meer dan 9 uur slaap per nacht).
Ze hebben de concentratie bepaald van twee sleutelhormonen die een rol spelen bij de regeling van het voedingsgedrag : ghreline, afgescheiden door de maag en een stimulans voor de eetlust, en leptine, geproduceerd door de vetcellen en dat een verzadigingsgevoel geeft. De verhouding tussen beide hormonen is een zeer belangrijke indicator om de toestand van honger en verzadiging te verklaren. Ze hebben tevens het hongergevoel en de eetlust voor divers voedingssoorten bepaald. De resultaten tonen aan dat na 4 uur slaap de verhouding ghreline/leptine met 71 % toeneemt in vergelijking met wat na een langere nachtrust wordt gezien. Bovendien veroorzaakt het slaapgebrek een toename van de eetlust, vooral voor energie- en suikerrijke voedingsmiddelen zoals zoetigheden, koekjes en wafels. Het verlangen naar andere voedingsmiddelen zoals fruit, groenten of zuivelproducten is duidelijk minder toegenomen.
Minder slaap
Deze studie suggereert dus dat slaaptekort, een verschijnsel dat in onze moderne maatschappij alsmaar meer voorkomt, een rol zou kunnen spelen bij de overconsumptie van energie en bij obesitas. Alhoewel bijkomend onderzoek nodig is, wijzen we nog op een andere studie op grotere schaal (1024 deelnemers), op dezelfde dag gepubliceerd, waarvan de resultaten in dezelfde zin gaan: bij mensen die minder dan 8 uur per 24 uur slapen, is er een stijging van de BMI in verhouding tot de vermindering van de slaaptijd (2). De auteurs vermelden dat het verminderen van de slaap van 8 uur naar 5 uur gepaard gaat met een daling van de leptineconcentratie met 15,5 % en een stijging van de ghrelineconcentratie met 14,9 %. Die resultaten zijn des te sprekender als we weten dat de slaapduur van 8,5 uur in 1960 gedaald is tot minder dan 7 uur in 2002.
Nicolas Guggenbühl
Diëtist Voedingsdeskundige
Referenties :
Spiegel K et al. Ann Intern Med van 7 december 2004.
Taheri S et al. Plos Medicine van 7 december 2004 |
