Vleeswaren passen perfect in een evenwichtige voeding. Wel moeten ze met mate gegeten worden en moet de consument weten hoe ze te gebruiken. Dit geldt overigens voor alle voedingsmiddelen. Dé stelregel voor een evenwichtige voeding luidt nog altijd: afwisseling en matiging.

Zoals vlees, gevogelte, vis en eieren, leveren vleeswaren eiwitten van een hoge biologische waarde. Dit zijn eiwitten die alle essentiële aminozuren, in de juiste verhouding, bevatten. Ze zijn nodig zijn voor de goede werking van het lichaam.

Vleeswaren leveren ook diverse vitamines, waaronder vitamine A en B12. In vleeswaren is vitamine A reeds ‘voorgevormd’, waardoor ze onmiddellijk beschikbaar is voor het lichaam. De vitamine moet niet geactiveerd worden. Vitamine A is onder meer nodig voor de aanmaak van netvliespigmenten, de differentiatie van epitheelweefsel en voor de goede werking van het immunitair systeem. Vitamine B12 is betrokken bij het remethylatieproces van homocysteïne en methionine.

Vleeswaren brengen ook ijzer en selenium aan. Ijzer is onder meer betrokken bij het transport van zuurstof in het lichaam en de cellulaire ademhaling. Selenium behoort tot de familie van de antioxidanten en draagt bij tot de afbraak van vrije radicalen.

Van vleeswaren wordt beweerd dat ze veel zout bevatten. Voor een aantal klassieke vleeswaren is dit inderdaad het geval, waarbij zout als smaak- en conserveringsmiddel wordt gebruikt. In de levensmiddelenindustrie wordt zout ook nog steeds gebruikt om de ontwikkeling van bepaalde micro-organismen af te remmen. Niettemin zijn er momenteel zogenaamde ‘lightvleeswaren’ op de markt, light in zoutgehalte. Daarenboven is, zoals hoger aangehaald, alles een kwestie van hoeveelheid.

Een ander aspect is de kwaliteit en de kwantiteit van het vet aanwezig in vleeswaren. Het is inderdaad zo dat nogal wat van deze producten vetrijk zijn en in hoofdzaak verzadigde vetten bevatten. Ook hier worden er zogenaamde ‘lightvleeswaren’, light in vet, aangeboden. Voorbeelden daarvan zijn onder meer ontvette ham, mager spek, filet de Saxe, filet d’Anvers, kalkoenfilet, corned beef, of nog gedroogd rundvlees (Grisonvlees). Doorgaans bevatten deze vleeswaren minder dan 10 % vet. Naast deze klassieke, van nature magere vleeswaren is in de rekken van de kruidenier en het grootwarenhuis ook een ruim aanbod van light en magere vleeswaren aanwezig.

Vanuit nutritioneel oogpunt is het aangewezen voor de zogenaamde magere vleeswaren te kiezen. Niettemin, wanneer bij de hoofdmaaltijd reeds een magere eiwitbron aanwezig was, bijvoorbeeld kip, kalkoen, filet pur, magere vis, …, is het verantwoord om bij de tweede broodmaaltijd en ‘iets vettere’ vleeswaar (salami, gerookte kalkoenspekreepjes) te gebruiken. Zoals eerder aangehaald, magere vleeswaren zijn beschikbaar in de winkelrekken en passen perfect in een gezonde en evenwichtige voeding.

Onder welke vorm en hoe vleeswaren inschakelen in een evenwichtig voedingspatroon? Bij het ontbijt, voor zij die een hartige toespijs lusten, kan bijvoorbeeld een licht gesmeerde snede volkoren brood belegd worden met een sneetje gekookte ham. Samen met een glas sinaasappelsap is dit zeker een gezond ontbijt. Een dierlijke eiwitbron, bij voorkeur afkomstig kan zuivelproducten, zou dan wel bij de tweede broodmaaltijd moeten aanwezig zijn.

Bij de tweede broodmaaltijd (’s avonds of ’s middags op het werk), zijn broodjes belegd met vleeswaren en rauwe groenten zeker hun plaats. Deze bieden bijvoorbeeld een goed alternatief voor gemengde vlees- of vissalades die vaak aanzienlijke hoeveelheden mayonaise of andere sauzen bevatten. Of nog pitabroodjes belegd met blokjes kalkoenvlees of gekookte ham. Ook in maaltijdsalades zijn vleeswaren te verantwoorden. Bijvoorbeeld onder vorm van reepjes of blokjes gekookte of gerookte ham, kip, reepjes (gerookte) kalkoenfilet op voorhand even in een pan, zonder vetstof, aangebakken. Als afwerking passen daar uitstekend bij een vinaigrette van yoghurt, aromatische kruiden, sjalot, …. Verder worden mengelingen van rijst of deegwaren hierbij aanbevolen. Ze geven volume aan de maaltijd en voorkomen een overmatige inname van vleeswaren. Bepaalde combinaties van fruit en vleeswaren zijn bijzonder geslaagd, bijvoorbeeld sneetjes gerookte ham samen met plakjes meloen.

Vleeswaren in het menu Aanbevelingen
• Kies bij voorkeur voor magere vleeswaren : bacon, gekookte ham, gerookt rundvlees, kalkoenfilet, … .
• Gebruik vleeswaren bij voorkeur samen met andere gezonde gerechten (salades van deegwaren, rijst, broodjes op basis van volle granen, rauwkost, fruit- en groetenmengelingen, …).
• Houd rekening met de dierlijke eiwitbron die bij de hoofdmaaltijd wordt gebruikt: indien deze eerder vetrijk is (vleesbrood, ribstuk, worst, gepaneerd vlees, …), kies dan voor een magere vleessoort bij de tweede broodmaaltijd.
• Wanneer bij het ontbijt vleeswaren worden gebruikt, kies dan voor een eiwitbron afkomstig van zuivel bij de tweede broodmaaltijd.
• Vleeswaren verkocht als lightversie (beperkt in vet en/of zout) zijn goede alternatieven voor eerder vette vleeswaren.