Colonkanker is een van de meest voorkomende soorten kanker in onze landen zowel bij mannen als bij vrouwen. Het is inderdaad de derde meest voorkomende vorm. In ons land werd in talrijke studies een verband aangetoond tussen voedingsfactoren en het optreden van deze kanker, ook al kunnen andere factoren zoals genetische bijvoorbeeld, ook een rol spelen. Een vezelarme voeding met name is een risicofactor. Andere risicofactoren zijn nog familiale antecedenten, ontstekingsziekten van het colon (ziekte van Crohn en colitis ulcerosa).

Omwille van de frequentie en vooral de ernst van de ziekte, die ook nu nog moeilijk te behandelen is en een ernstige prognose heeft, is vroegtijdige opsporing zeker belangrijk. Er wordt aanbevolen bij iedereen ouder dan 50 een colonoscopie uit te voeren. Maar dat onderzoek is niet zonder risico, het is oncomfortabel en kan angst inboezemen bij mensen die zich gezond voelen of tenminste geen reden tot klagen hebben over hun gezondheid. Een ander veel eenvoudiger onderzoek is gebaseerd op het opzeken van bloed in de feces. Het gaat hier om occult bloed omdat de hoeveelheden niet voldoende zijn om met het blote oog te worden waargenomen. Daarom dienen zij met chemische middelen opgespoord. De oudste test is de hemoccult, waarmee de activiteit van het peroxydase van hemoglobine kan worden opgespoord. De drager van de opsporingsreactie is een hars en men spreekt over de gaiac-test. Als de test positief is, dan is er verlies van bloed in het spijsverteringstelsel. Maar bij deze test zijn er verschillende problemen. In de eerste plaats kunnen heel wat oorzaken leiden tot microscopisch bloed in de feces. Vlees in de voeding is de eerste oorzaak maar ook bloedende hemorroïden, tandenpoetsen en sommige rauwe groenten kunnen een activiteit van het peroxydase veroorzaken. Daarom dienen maatregelen genomen op gebied van voeding en lichaamsverzorging door de patiënten in acht genomen alvorens dergelijke test uit te voeren. Het interpreteren van de test dient ook zeer voorzichtig te gebeuren.

We willen de opsporingstest voor peroxydase niet verwerpen, maar de wetenschappers hebben ondertussen nieuwe technieken ontwikkeld. Er werd een methode op punt gesteld om porfyrines in de ontlasting aan te tonen. Porfyrines zijn metabolieten van hemoglobine met fluorescerende eigenschappen. Het « volstaat » dus theoretisch deze fluorescentie aan het licht te brengen in de feces. In de praktijk is dat echter niet zo eenvoudig. Bovendien kunnen de porfyrines ook afkomstig zijn van de afbraak van myoglobine, een transportmolecule van zuurstof in spiercellen. Behalve het gebrek aan specificiteit zoals voor peroxydase, is er nog een bijkomend probleem, namelijk de complexiteit om de fluorescentie van de porfyrines aan te tonen. Er bestaat een derde oplossing: het aantonen van hemoglobine in de feces door een immunologische methode. Dat is eenvoudig omdat het gebaseerd is op het gebruik van antilichamen tegen hemoglobine zelf. En het heeft het niet te verwaarlozen voordeel dat het gaat om specifieke antilichamen: de immunologische test is specifiek voor menselijk hemoglobine. Er bestaat dus geen risico op een vals positief resultaat: als de test positief is, dan wil dat zeggen dat er menselijk hemoglobine is opgespoord, dus verlies van bloed in de feces.

Blijft nog een laatste moeilijkheid: ook al is men zeker dat er een bloeding is, dan kunnen de testen ons toch niet bevestigen welk de lokalisatie is van het bloedverlies. Maar met de immunologische opsporingstest is het praktisch niet mogelijk bloed op te sporen afkomstig van een bloeding in de maag of hogerop. Door het maagzuur wordt immers voldoende hemoglobine vernietigd zodat er niet voldoende van de structuur overblijft om te kunnen worden herkend door de antilichamen die in deze test worden gebruikt. Met als resultaat: als het aangetoonde bloed uit het spijsverteringsstelsel komt, dan is het uit het lage gedeelte, dus uit de darmen. Dat is toch al veel nauwkeuriger dan met de andere testen. Toch dient men eraan te denken dat er in de darm talrijke oorzaken kunnen bestaan van bloeding en dat het niet altijd om een kanker gaat, verre van zelfs. Indien de test positief is, dienen er dus verdere onderzoeken uitgevoerd.