Op nutritioneel gebied is de zwangerschap een bijzondere situatie. De basisregels blijven die van een evenwichtige voeding, uitgezonderd het vermijden van enkele voedingsmiddelen omwille van de specifieke risico’s die ze inhouden zoals alcohol. Maar de behoeften voor bepaalde nutriënten zijn hoger en men wordt zich er alsmaar meer van bewust dat supplementaire aanbreng van bepaalde andere gunstig is.

Tot de meest bestudeerde voedingselementen behoort natuurlijk foliumzuur met als voornaamste effect de preventie van misvormingen van de neurale buis (spina bifida). Door onvoldoende aanbreng vergroot ook het risico op laag geboortegewicht en prematurieit. Volgens de aanbevelingen is 800 mcg per dag nodig voor en tijdens de hele zwangerschap1.

Calcium is een ander onontbeerlijk element voor de vorming van het skelet van de foetus. De dagelijkse behoeften ervan zijn 1 000 mg/d maar heel jonge moeders zouden tot 1 300 mg/d nodig hebben. Maar ook de noodzakelijke partner van calcium is nodig : vitamine D, waarvan dagelijks 600 IU dient aangebracht. In België wordt in de aanbevelingen ook aangeraden een ijzersupplement te nemen onder vorm van 100 mg/ ijzersulfaat tijdens de tweede helft van de zwangerschap2.

De omega-3 vetzuren, in het bijzonder die met een lange keten, spelen een rol bij het ontwikkelen van de hersenen van de foetus en het kind. Zij lijken zich ook op te stapelen in de retina tijdens het foetale leven. Prematuren krijgen niet de onverzadigde vetzuren die ze zouden hebben gekregen tijdens de normale zwangerschapsduur en zijn afhankelijk van supplementen aangepast aan hun groei en ontwikkeling. Door dagelijkse suppletie bij de moeder met 1,6 g EPA of 1,1 g DHA vanaf de 25ste week van de zwangerschap en tot 3 - 4 maanden na de bevalling in geval van borstvoeding lijken de risico’s op allergie bij het kind af te nemen. Onderzoek hierover gaat verder. Het zelfde geldt enigszins voor jodium. In diverse studies is aangetoond dat er een verband bestaat tussen de aanbreng van jodium bij de moeder tijdens de zwangerschap en de jodiumstatus bij haar kind. Maar de correlatie met de schildklierfunctie van de baby en zijn latere cognitieve functie is moeilijker vast te stellen. Een van de redenen waarom dat moeilijk is, is een gevolg van de lage methodologische kwaliteit van de meeste bestaande studies. Dat onderzoek dient dus verder gezet maar de WGO beveelt in ieder geval een aanbreng aan van 200 tot 250 mcg/d tijdens zwangerschap en lactatie.

Aanbevelingen doen is goed. Maar dat wil nog niet zeggen dat die worden gevolgd. Op dat vlak is er nog werk aan de winkel. In een enquête via het internet in Denemarken werd gepoogd de graad van therapietrouw te evalueren van toekomstige moeders in verband met aanbevelingen over dagelijkse suppletie met 400 mcg foliumzuur te beginnen voor de conceptie bij kinderwens. Het was een prospectieve studie. Van bijna 6 000 vrouwen tussen 18 en 40 jaar nam amper 7,7% werkelijk foliumzuursupplementen, 20,4% gebruikte multivitaminesupplementen en 34% nam beide. Enkele percenten nam één vitamine en 36,4% helemaal niets. Vrouwen met een hogere opleiding en hogere inkomsten namen het meest supplementen. Vrouwen met indicatoren voor een gezond leven zoals niet roken en geen alcoholverbruik, voldoende fysieke activiteit en behoud van een normale BMI waren ook het talrijkst om supplementen te nemen. Het zijn dus de vrouwen met de meest risicovolle levensstijl die het minst de aanbevolen supplementen gebruiken tijdens hun zwangerschap. Aan deze groep dient dus het meeste aandacht besteed.