|
" HEALTH & FOOD " nummer 89, Zomer 2008
|
De waaier van bacteriestammen die het statuut ‘probiotica’ dragen wordt alsmaar breder. De groep van de lactobacillen komt het meest voor in de menselijke voeding, meer in het bijzonder de geslachten Lactobacullus en Bifidobacterium. Momenteel worden deze stammen overvloedig gebruikt bij de productie van gefermenteerde zuivelproducten. Ze zijn ook het onderwerp van intensief onderzoek. Hieronder bespreken we enkele eigenschappen die hen worden toegeschreven.
Een zeer actieve gemeenschap
Het aantal bacteriën aanwezig in ons maagdarmstelsel is fenomenaal. Het wordt geschat op 1018 aantal cellen. Ook de variëteiten zijn zeer uiteenlopend, het merendeel is nog niet bepaald of zijn zeer moeilijk te kweken. De humane darmflora herbergt een extreem complexe verzameling van micro-organismen met zeer uiteenlopende eigenschappen. Door hun diverse werkingsmechanismen hebben ze een uitgesproken fysiologische werking. Vergelijkend onderzoek naar bacteriën aanwezig in de humane darm toont aan dat de micro-organismen zeer uiteenlopende strategieën ontwikkelen om zich aan de maagdarmomgeving aan te passen.
Nieuwe onderzoekstechnieken in het domein van de bacteriologie tonen aan dat de stam (phylum) van de Bacteroideten en die van de Firmicuten veruit de belangrijkste bewoners zijn van de menselijke darmflora. De bifidobacteriën behoren tot de stam van de Bacteroideten. Zoals dit geldt voor veel bacteriesoorten is ook hun werking zeer divers en uiteenlopend. Zo zorgen ze onder meer voor een opmerkelijke metabole activiteit in het aminozurenmetabolisme, de turnover van de xenobiotica(*), de methanogenese, de biosynthese van vitamines, ... Uit onderzoek bij muizen blijkt dat door kolonisatie van bifidobacteriën in de darm, en dit samen met andere bacteriestammen, de diversiteit van koolhydraten die in het maagdarmstelsel kan worden afgebroken, toeneemt. De rijke flora bevordert ook de genexpressie met betrekking tot de natuurlijke immuniteit bij de gastheer.
Immunologische prikkels
Eén van de positieve effecten toegemeten aan probiotica is hun invloed op het immunitair systeem. De beïnvloeding van bepaalde parameters door probiotica met betrekking tot de immunitaire respons staan momenteel volop in de belangstelling. Immunologische problemen bij de mens, zoals infecties, allergieën, immunitaire deficiënties, steken als maar meer de kop op.
Bij kinderen is de kolonisatie van de darm met bifidobacteriën essentieel om de maturiteit van het afweersysteem te simuleren. In een dierexperiment toonden Ménard et coll. aan dat, in afwezigheid van een ernstige colitis, Bifidobacterim breve (B. breve) de capaciteit van de intestinale barrière kan versterken en de immunitaire respons kan stimuleren middels de T-helper1 lymfocyten (Th1). In een andere studie in vitro kon worden aangetoond dat een overleving van de B. breve tot een maturatie van de dendrietcellen leidt en hun overleving verlengd kan worden door een beïnvloeding van de type 2 ‘toll-like receptoren’ (TLR). Door deze eigenschappen krijgen de dendrietcellen wellicht een beschermende status, die van essentieel belang is voor de goede werking van de immunitaire respons.
Reeds vanaf het prille begin
Probiotica toegediend bij kinderen staan borg voor een normalisatie van de intestinale permeabiliteit, een verhoging van de beschermende functies van de intestinale barrière en een verminderde inflammatoire respons door een verlaagde productie van pro-inflammatoire cytokines.
Door de blootstelling aan de moederflora onmiddellijk na de geboorte, koloniseren de bifidobacteriën en lactobacillen zich massaal in de gastro-intestinale tractus van de pasgeborene. In het begin verloopt het kolonisatie nog schoorvoetend en is pas volledig voltooid rond de leeftijd van twee jaar en dit mede door de diversifiëring van de voedselinname en externe invloedsfactoren. Het opzet van de studie uitgevoerd door Li et coll. was na te gaan in welke mate de vroegtijdige toediening van B. breve een invloed heeft op kinderen met een laag geboortegewicht. Ze onderzochten twee groepen pasbeborenen, waarbij groep één enkele uren na de geboorte een dosis van 1,6 108 bacteriën kreeg toegediend en een tweede groep kreeg dezelfde dosis maar dit pas na 24 uren. Uit het onderzoek blijkt verder dat bij de kinderen uit groep één na verloop van twee weken hun darmflora intensief bevolkt was met Bifidobacterium terwijl dit zelfde resultaat in groep twee pas vier weken na de geboorte kon worden vastgesteld. Daarenboven was het aantal enterobacteriaceae aanwezig bij de kinderen van groep één beduidend lager dan bij die van groep twee. Een en ander wijst erop dat het vroegtijdig toedienen van B. breve bij pasgeborenen met een laag geboortegewicht mogelijk een heilzame invloed heeft. Hoewel het maar enkele eerste aanwijzingen zijn, zijn er goede redenen om aan te nemen dat probiotica al vanaf de eerste levensuren een positieve invloed kunnen uitoefenen. De onderzoeken in dit verband staan nog in hun kinderschoenen, al werden er toch al heel wat resultaten gepubliceerd.
De Redactie
Referenties
Hoarau C, Lagaraine C, Martin L. Supernatant of Bifidobacterium breve induces dendritic cell maturation, activation, and survival through a Toll-like receptor 2 pathway. J Allergy Clin Immunol. 2006; 11: 696 - 702.
Li Y, Shimizu T, Hosaka A et al. Effects of bifidobacterium breve supplementation on intestinal flora of low birth weight infants. Pediatr Int. 2004; 46: 509 - 15.
Ménard S, Laharie D, Asensio C. Bifidobacterium breve and Streptococcus thermophilus secretion products enhance T helper 1 immune response and intestinal barrier in mice. Exp Biol Med (Maywood). 2005; 230: 749 - 56
Salminen SJ, Gueimonde M, Isolauri E. Probiotics that modify disease risk. J Nutr. 2005; 135: 1294 - 8
Turroni F, Ribbera A, Foroni E. Human gut microbiota and bifidobacteria: from composition to functionality. Antonie Van Leeuwenhoek. 2008 Mar 13. [Epub ahead of print]
(*) moleculen met een lage moleculaire massa, vreemd aan het lichaam, zoals geneesmiddelen, bestanddelen uit sigarettenrook, atmosferische polluenten, voedingsbestanddelen, ...
|
