MNA® (Mini Nutritional Assessment) is een eenvoudige vragenlijst van 18 punten die speciaal werd ontwikkeld voor toepassing bij senioren. Sinds de eerste publicatie ervan in 1994 werd die al beschouwd als een van de meest waardevolle middelen om voedingstekorten op te sporen.

MNA® omvat een evaluatie van algemene, anthropometrische en dieetparameters. In het begin werd deze vragenlijst gevalideerd voor klinische evaluatie door twee artsen met een aanzienlijke ervaring op gebied van voeding bij ouderen en ook door diepgaande labo-onderzoeken.

De nutritionele opsporing door MNA® biedt een betrouwbare schaal met welbepaalde drempels. De huisarts kan deze toepassen met weinig problemen van verwarring bij het verzamelen van de gegevens. Dit hulpmiddel wordt goed aanvaard door de patiënten en kost weinig. De algemene aanvaarding van deze vragenlijst op grote schaal wordt aangetoond door het grote aantal publicaties over dit onderwerp.

Recentelijk werd MNA® International Initiative voorgesteld. Dit is een gegevenbank met een groot aantal studies op wereldschaal over voeding in de geriatrie. Dit initiatief heeft verschillende doelstellingen:

• Informatie geven over de prevalentie van ondervoeding op verschillende vlakken wereldwijd;
• Het verband onderzoeken tussen de resultaten van MNA® en de externe parameters van voeding en ontsteking;
• De validatie testen van de korte versie van MNA, MNA Short Form (MNA-SF) in deze grote internationale gegevensbank;
• Een alternatief ontwikkelen (MNA-SF®) voor een toepassing bij mensen bij wie de BMI niet gekend is
• Voor de MNA-SF ® twee drempels opstellen voor gelijkaardige categorisatie als in de lange versie van MNA®

De auteurs hebben de studies opgezocht over voeding op gebied van geriatrie, gepubliceerd sinds 2000 om ze in te lassen in deze gegevensbank. De studies die gegevens hebben geleverd op basis van de resultaten van MNA® en over bijkomende biochemische en anthropometrische parameters , alsook over de functionele evaluatie en de nutritionele toestand werden daarbij ingebracht.

De oorspronkelijke gegevens werden voorgesteld met een controlelijst voor elk geheel van gegevens. Na een onderzoek naar de kwaliteit van de gegevens en raadpleging van de auteurs werden de resultaten samengevoegd in een enkele gegevensbank. Vierentwintig onderzoekers hebben in totaal 27 gegevensverzamelingen bijeengebracht met 6 257 mensen (gemiddelde leeftijd: 82,3 jaar) verdeeld over 13 landen. Die mensen kwamen uit verschillende milieus: ziekenhuizen (n = 2579), verpleeginstellingen (n = 2045), rusthuizen (n = 1.009), revalidatie (n = 384) en niet nader bepaald (n = 240).

Als de leeftijd werd vergeleken in diverse milieus werd een verdeling van jongere leeftijd (<= 80 jaar) waargenomen in gemeenschapsmilieus in vergelijking met ziekenhuizen, thuisverzorging en revalidatiecentra. Er bestond een grote variatie in de prevalentie van ondervoeding in alle milieus met een grotere prevalentie in revalidatiecentra, gevolgd door ziekenhuizen, thuisverzorging en als laatste gemeenschapsmilieus.

Er was een duidelijke correlatie tussen de resultaten van MNA® en de concentratie serumalbumine in alle milieus. De laagste gemiddelde concentraties albumine kwamen voor bij mensen met ondervoeding. Deze correlatie was bijzonder duidelijk in verpleeginstellingen maar minder in ziekenhuizen.

Het C-reactieve proteïne (CRP) werd eveneens gecorreleerd met de resultaten van MNA®. De mediane concentraties CRP waren hoger bij mensen met malnutritie in vergelijking met mensen met risico op ondervoeding of mensen die goed gevoed waren.

Er bestaat dus ook een ingekorte vorm van MNA®, de MNA-SF® (MNA-Short Form). Die bestaat uit slechts zes van de 18 vragen van de integrale versie. In het kader van het MNA® Internationally Pooled Database Initiative hebben de onderzoekers een analyse uitgevoerd op een subgroep van 2 032 mensen van wie het geheel van de antwoorden van de voldedige versie van MNA® gekend was. Na analyse werd bewezen dat de MNA-SF® eveneens een goede gevoeligheid had zodat deze vragenlijst ook als een betrouwbaar screeningsmiddel mag worden beschouwd.

De onderzoekers wilden ook een ander korte vorm van MNA evalueren om die te kunnen gebruiken in geografische gebieden waar zelden het gewicht wordt bepaald omwille van culturele redenen en voor mensen die door immobiliteit moeilijk kunnen worden gewogen en gemeten. Een kortere versie van MNA met eveneens een eenvoudige en snelle evaluatie werd dan ook ontwikkeld op basis van de omtrek van de kuit (calf circumference in het Engels of CC) als vervangmiddel voor de BMI. Deze CC-MNA-SF zou na evaluatie even doeltreffend zijn als de MNA-SF®.

Er werd aangetoond dat ondervoeding of het risico erop frequent voorkomen bij senioren, a fortiori indien zij in het ziekenhuis zijn opgenomen of in een revalidatiecentrum. Om deze pathologie op te sporen bestaan er doeltreffende hulpmiddelen voor de practici. Daartoe behoort de Mini Nutritional Assessment, een screeningsmethode met 18 vragen waarvan de doeltreffendheid ruimschoots is aangetoond in de wetenschappelijke wereld.

Er werden ook nog andere alternatieven voor dit hulpmiddel ontwikkeld om nog sneller een nutritionele screening uit te voeren bij senioren: de MNA-SF met slechts zes vragen en de CC-MNA-SF om een toestand van ondervoeding te onderzoeken op basis van de kuitomtrek in plaats van de BMI bij mensen die zich moeilijk kunnen bewegen. Het is nu dan ook veel gemakkelijker om deze kwaal op te sporen bij senioren.