Op 29 april jongstleden vond de tweede jaarlijkse meeting plaats van de Belgian Nutrition Society. Een van de punten die op dat congres aan bod kwamen had te maken met het mogelijk verband tussen de darmflora en obesitas of het metabool syndroom.

Het is nu al enkele jaren geleden dat Jeffrey Gordon en zijn team van de Washington University in de VS aantoonden dat de transfer van darmflora van obese muizen naar muizen met een normaal gewicht en zonder microbiota bij die laatste een verhoogde extractie veroorzaakt van energie uit ingenomen voedingsmiddelen en een meer uitgesproken gewichtstoename in vergelijking met de transfer van microbiota afkomstig van zogenaamd « slanke » muizen.

Recentelijk werd bovendien aangetoond dat obese mensen een gewijzigde darmflora hadden met een onevenwicht van de verhouding Firmicutes/Bacteroidetes dat 100/1 bedroeg. Die verhouding zou tot 10/1 dalen met gewichtsverlies omwille van een toename van het percentage Bacteroidetes.

Er werd duidelijk aangetoond dat het chronisch verbruik van een hyperlipidische voeding bijdraagt tot het ontstaan op lange termijn van obesitas en/of type 2 diabetes.

Die aandoeningen gaan gepaard met een ontstekingstoestand van geringe intensiteit. De oorzaken van die ontsteking zouden liggen in de aard van de darmflora. Er werd aangetoond dat de intestinale microbiota de permeabiliteit van de darmbarrière controleert.

Bij obese mensen is die permeabiliteit toegenomen met als gevolg het doorgaan van pro-inflammatoire molecules zoals sommige endotoxines, lipopolysacchariden (LPS) aangemaakt door de Gram negatieve bacteriën in het spijsverteringskanaal. Daardoor neemt onvermijdelijk de plasmaconcentratie toe van LPS die een rol spelen bij het ontstaan van de ontstekingstoestand bij obese mensen.

Uit onderzoek is ook gebleken dat de endocannabinoïde (eCB) tonus is veranderd bij mensen met obesitas of type 2 diabetes (stijging van de concentraties van eCB in het plasma en in de weefsels, wijziging van de expressie van de receptor CB1). Het eCB-systeem speelt met name een rol bij de regulatie van de lipogenese en de voedselinname. In recente studies werd aangetoond dat de microbiota in de darm een hoofdrol speelt bij de controle van de tonus van het eCB-systeem.

In alsmaar meer studies komt het belang naar voren van de darmflora bij de controle van stoornissen in verband met obesitas via een verbetering van de intactheid van darmbarrière en een regulatie van de permeabiliteit ervan.

We kunnen aan verschillende strategieën denken om de samenstelling te veranderen van de intestinale microbiota zoals het verbruik van probiotica en/of prebiotica. Gegevens uit recente onderzoeken tonen het potentiële voordeel aan van een toename van bepaalde stammen bifidobacteriën in het spijsverteringskanaal (door verbruik van specifieke prebiotische vezels) om de impact te verminderen van de microbiota op de permeabiliteit van de darmbarrière, op de metabolische endotoxemie, op de ontsteking in de lever en systemisch en op de stoornissen van de homeostase van glucose.

Bij de mechanismen die verantwoordelijk zijn voor een verbeterde intactheid van het darmslijmvlies speelt ook de toename een rol van de endogene aanmaak van Glucagon-like Peptide-2 (GLP-2), een hormoon dat een rol speelt bij de ontwikkeling van het darmepitheel. In diverse studies werd aangetoond dat GLP-2 de darmfunctie herstelt in verschillende situaties (darmresectie, parenterale voeding met atrofie van de darmmucosa tot gevolg, ontstekingsaandoening van de darm, ...). De aanmaak van dat hormoon zou ook stijgen door veranderingen als gevolg van verbruik van specifieke prebiotica, waardoor de intactheid van de darmbarrière nog zou versterkt worden.

Zoals hierboven reeds gezegd, zou de darmflora ook een hoofdrol spelen bij de controle van de tonus van het endocannabinoïde systeem en meer bepaald op de implicatie van de CB1 –receptoren bij het behoud op lange termijn van de intactheid van darmbarrière bij obese mensen.

Het behoud van een « optimale » darmmicrobiota lijkt dan ook wel van belang te zijn bij de aanpak van obesitas. Het zou dan ook interessant zijn daaraan een bijzonder belang te hechten bij het beginnen met andere strategieën bij de behandeling van obesitas. Door toekomstige studies moet het mogelijk zijn onze kennis op dat gebied verder uit te diepen.