|
Nicolas Guggenbühl diëtist, voedingsdeskundige
" HEALTH & FOOD " nummer 86, Januari 2008
|
Zoals de menselijke activiteit zijn sporen nalaat op deze planeet, zo kunnen diëten ook hun sporen nalaten in het menselijk lichaam, zoals onder meer het risico op voedingstekorten of chronische aandoeningen. In het eerste geval spreekt men van ecologische impact, in het tweede zou men van een nutritionele impact kunnen spreken. Onderzoekers aan de universiteit van Massachusetts (Worcester, VS) onderzochten de meest populaire diëten (Atkins, South Beach, Zone, ...). Ze baseerden zich daarvoor op de 'bestsellers' uit de New York Times. Aan de lijst voegden ze een aantal diëten toe, zoals dat van de Weight Wachters omdat dit het meest gecommercialiseerd is, alsook het '2005 Food Guide Pyramide plan' omdat dit gebaseerd is op de aanbevelingen van de overheid. Om de ware nutritionele impact te kunnen nagaan, werd voor ieder dieet zorgvuldig een zeven
dagenplan opgesteld en grondig geanalyseerd.
Puntensysteem
De onderzoekers stelden een methode op punt om de nutritionele kwaliteit van de diëten te kunnen kwantificeren. Hierbij werd niet enkel rekening gehouden met het verkregen gewichtsverlies op korte termijn, maar ook de beperking van het risico op chronische ziekten, in het bijzonder cardiovasculaire aandoeningen. Ze pasten daarvoor de Alternate Healthy Eating Index (AHEI) toe. Deze houdt met name rekening met de voedingsstoffen die het nauwst betrokken zijn met een vermindering van het risico op cardiovasculaire aandoeningen. Hierbij wordt onder meer rekening gehouden met de inname van groenten en fruit, noten en soja; met de verhouding in consumptie van rood/wit vlees; met de hoeveelheid ingenomen vezels afkomstig van graanproducten en transvetzuren; met de verhouding verzadigde/meervoudig onverzadigde vetten; alsook met andere criteria zoals de aanbreng van omega-3 vetzuren, verzadigde vetzuren, natrium, .... Aan ieder van deze criteria worden punten (tussen 0 en 10) gegeven. De hoogste waarde duidt op een optimale aanbreng (bijvoorbeeld minstens vijf porties groenten en fruit per dag). Op het einde worden de punten opgeteld en heeft men een score die maximaal 70 bedraagt.
De diëten en hun score
| Rangschikking |
Dieet |
Score (../70) |
| 1 |
Ornish |
64,6 |
| 2 |
Weight Watchers, versie rijk aan koolhydraten |
57,4 |
| 3 |
New Glucose revolution |
57,2 |
| 4 |
South Beach phase 2 |
50,7 |
| 5 |
Zone |
49,8 |
| 6 |
Food Guide Pyramid |
48,7 |
| 7 |
Weight Watchers, versie rijk aan eiwitten |
47,3 |
| 8 |
Atkins 100 g koolhydraten/dag |
46 |
| 9 |
South Beach phase 3 |
45,6 |
| 10 |
Atkins 45 g koolhydraten/dag |
42,3 |
Uit het onderzoek blijkt dat het Ornish-dieet het best scoort. Het is een dieet dat zeker aan te bevelen is maar moeilijk vol te houden is. Het is immers gebaseerd op een totale ommekeer van de bestaande voedingsgewoonten. Ook het Weight Watchers-dieet, de koolhydraatrijke versie maar niet de eiwitrijke versie, scoort goed. Het wordt aanzien als een dieet dat compatibel is met een klassiek vermageringsdieet. Onderaan de rangschikking staat het Atkinsdieet (met een aanbreng van 45 g koolhydraten per dag), wat nog vrij tolerant is in vergelijking met de startfase. Het is een dieet dat zeker sterk af te raden is. Bijzonder verrassend is wel dat het '2005 Food Guide Pyramid'-dieet slechts als zesde gerangschikt staat. Het scoort minder goed dan diëten als New Glucose Revolution, South Beach (fase 2) en Zone. Een zeer teleurstellend resultaat, temeer aangezien het dieet gepromoot wordt als zijnde het best afgestemd op een gezonde voeding. De studie toont overigens ook aan dat alle populaire diëten zeker niet met elkaar te vergelijken zijn en dat bepaalde diëten zelfs een vrij goede score behalen.
De belangrijkste principes
Ornish
Kenmerkend voor het dieet is de bijzonder lage vetaanbreng, met een strikte beperking van cholesterol, verzadigde vetten (dierlijke vetten, gehydrogeneerde vetten) en alle producten van dierlijke oorsprong (met uitzondering van wit van ei). Het dieet vertoont veel gelijkenis met een vegetarische voeding waarbij vooral peulvruchten, volle graanproducten, fruit en groenten aan bod komen. Enkel een zeer beperkte hoeveelheid olie is toegelaten, nodig voor de aanbreng van essentiële vetzuren.
Weight Watchers
De keuze van de voedingsmiddelen is hier enerzijds gebaseerd op de 'punten' die ze aanbrengen en anderzijds hoeveel punten iemand in de loop van een dag mag innemen (afhankelijk van het gewicht en het beoogde streefgewicht). De punten worden toegekend op basis van de hoeveelheid calorieën, vet en vezels die ze bevatten. De eerste twee verhogen de puntenwaarde, de vezels verlagen de punten. Het dieet bestaat in twee formules: het ene bevat meer koolhydraten, het andere meer eiwitten.
The New Glucose Revolution
Dit dieet is gebaseerd op een keuze van levensmiddelen met een lage glycemische index (gedroogde groenten, volle graanproducten, ...). Het achterliggend principe is dat een controle van de glycemie en een besparing van de insulinesecretie de vetopstapeling beperkt, de vetafbraak bevordert en het dieet een positieve invloed heeft op de eetlust.
South Beach
Is gebaseerd op een selectieve keuze van bepaalde koolhydraat- en vetrijke levenmiddelen. Het dieet bestaat uit drie fasen. Tijdens de eerste fase (twee weken) worden brood, deegwaren, rijst, alcohol, fruit en suikerwaren uit de voeding gebannen. Tijdens de tweede fase worden vlees en magere melkproducten voorgeschreven en worden volle graanproducten en fruit stelselmatig toegelaten. In de derde fase wordt het aandeel van volle graanproducten, fruit en groenten nog meer opgedreven. Het cijferresultaat in bovenstaande tabel is gebaseerd op de tweede en derde fase, gezien fase één maar een korte tijd wordt aangehouden.
Zone
Om het lichaamsgewicht onder controle te houden wordt hier vooral de hoeveelheid insuline beheerst. De aanbreng van koolhydraten is beperkt, enkel volle graanproducten zijn toegelaten. Bij iedere maaltijd moeten magere eiwitbronnen aanwezig zijn (vlees, gevogelte, ...). De keuze van de vetten beperkt zich tot deze die rijk zijn aan onverzadigde vetzuren (olijfolie, amandelolie, ...) en bronnen van omega-3 vetzuren. Eieren, vette vleessoorten en getransformeerde voedingsmiddelen zijn niet toegelaten.
2005 Food Guide Pyramide plan
Een plan gebaseerd op de officiële Amerikaanse voedingsaanbevelingen. Het wordt niet als een 'dieet' bestempeld, maar als aanbevelingen ter preventie van chronische aandoeningen en voedingstekorten. Aanbevolen zijn: rood vlees en mager gevogelte, vis, bonen en gedroogde erwten, noten en vetten alsook magere zuivelproducten. Verzadigde vetten zijn af te raden.
Atkins
Een koolhydraatarm- en vetrijk dieet dat in vier fazen is opgesplitst. In de eerste fase, de introductiefase, worden koolhydraten (onder de vorm van brood, deegwaren, aardappelen, suikerwaren, ...) tot een uiterst minimum beperkt. In de latere fasen worden ze met mondjesmaat toegelaten en worden vlees, sausen, oliën, ... aanbevolen. De bovenstaande beoordeling heeft betrekking op de stabilisatiefazen (respectievelijk 45 en 100 g koolhydraten per dag).
Nicolas Guggenbühl diëtist, voedingsdeskundige
Referenties
Yunsheng MA et al. J Am Diet Assoc 2007,107 :1786-1791.
|
