|
" HEALTH & FOOD " nummer 90, Zomer 2008
|
Ongeveer 30.000 personen in België lijden aan intestinale inflammatoire aandoeningen, waarvan zowat 15.000 patiënten door de ziekte van Crohn getroffen zijn. De incidentie van de aandoening in ons land neemt gestadig toe. Jaarlijks worden ongeveer 500 nieuwe gevallen gediagnosticeerd. Het is vooral bij jonge volwassenen dat de aandoening toeslaat. De economische gevolgen van deze ziekte mogen zeker niet onderschat worden.
Diagnose, behandeling ...
In weerwil van intensieve onderzoeken, blijft de oorzaak van de ziekte moeilijk te achterhalen. Meerdere factoren kunnen een rol spelen. Wellicht is er een erfelijke voorbeschiktheid, maar ook omgevingsfactoren spelen zeker een rol bij het ontstaan en de evolutie van de ziekte van Crohn. Wellicht ook andere aspecten zoals voeding, stress, virale of bacteriële infecties zijn bij de aandoening betrokken.
De meest voorkomende factoren kenmerkend voor de aandoening zijn onder meer abdominale pijn, frequente en hevige diarree, koorts, misselijkheid, gewichtsverlies en verlies van eetlust. Na verloop van tijd is de kans groot dat een aantal bijkomende symptomen zich manifesteren zoals anemie, gewrichtspijnen en hinder ter hoogte van de anus. Soms maakt de patiënt koorts en zijn er slijmen en bloed in de stoelgang aanwezig. Het herkennen van de ziekte van Crohn is niet eenvoudig. Vaak wordt de aandoening verward met rectocolitis en zelfs met een spastisch colon, wat veel frequenter voorkomt. Ook andere problemen kunnen het opsporen van de ziekte bemoeilijken. Tal van onderzoeken zijn nodig om de juiste diagnose te stellen. De huidige behandelingen kunnen de ziekte niet genezen, maar zorgen wel voor het milderen van de infectie en kunnen ze de symptomen beter in de hand houden. De algemene raadgevingen luiden: het voorschrijven van antidiarretica en een gezonde voeding. Daarbij worden corticoïden en immunosuppresiva toegediend om de infectie onder controle te houden. Wanneer er zich ook nog infectueuze verwikkelingen voordoen, wordt antibiotica toegediend. De laatste jaren worden TNF alfa-blokkers ontwikkeld. Deze zijn aangewezen voor patiënten waarbij de klassieke behandeling onbevredigend resultaat geeft. Tenslotte wordt chirurgisch ingegrepen wanneer de medische behandeling faalt of bij ernstige complicaties.
... en sensibilisering
De ziekte van Crohn verstoort in aanzienlijke mate het dagelijks doen en laten van de patiënt en zijn omgeving, en dit zowel op sociaal als professioneel gebied en kan zelfs tot isolement van de patiënt leiden. Recent werd een nationale sensibiliseringscampagne opgezet “Controleer Crohn” met de bedoeling de ziekte en haar complicaties beter kenbaar te maken voor de patiënten. Diverse patiëntenverenigingen en specialisten hebben hun krachten gebundeld en steunen ten volle deze eerste grote nationale sensibiliseringscampagne. Een eerste belangrijke doelstelling ervan is om de sluier rond de ziekte van Crohn op te lichten en de patiënt, waar nodig, uit zijn isolement te halen. Beslist een sleutelpunt in de campagne is de website www.controleercrohn.be. Een tweede doelstelling is de verwachting dat de ganse populatie zich opener zou stellen ten aanzien van de patiënten. Op de internetsite is een onuitgegeven lijst gepubliceerd van plaatsen waar gratis toiletfaciliteiten geboden worden. Het zijn plaatsen die gemakkelijk te herkennen zijn door de aangebrachte zelfklevers verwijzend naar de campagne. Op de site kan per gemeente of op naam opgezocht worden, zodat de plaatsen waar toiletfaciliteiten geboden worden aan de patiënten gemakkelijk te vinden zijn. Om eventuele misbruiken te voorkomen beschikken de patiënten over een ‘ControleerCrohnkaart’. Patiënten kunnen zich dit legitimatiebewijs, te vergelijken met een bankkaart, bij hun gastro-enteroloog aanschaffen. Op de website zijn ook alle openbare plaatsen in België die de campagne ondersteunen in kaart gebracht. Momenteel telt de lijst ongeveer 420 deelnemende lokaliteiten en deelnemers. Het medisch korps (huisartsen en vooral gastro-enterologen) ondersteunen ten volle de campagne. Ze zullen posters in hun wachtzaal aanbrengen en informatiefolders zijn ter beschikking van de patiënten. Ook de Algemene Pharmaceutische Bond (A.P.B.) ondersteunt de campagne.
De voeding van de patiënten
De verstrekte informatie omtrent de diëtetische benaderingen van inflammatoire aandoeningen van het spijsverteringsstelsel zijn vaak verwarrend. De raadgevingen die patiënten krijgen zijn vaak tegenstrijdig en verbieden in sommige gevallen het eten van welbepaalde voedingsmiddelen. In feite is er geen reden om specifieke voedingsmiddelen te bannen, tenzij de patiënt proefondervindelijk heeft vastgesteld dat deze voor hem de symptomen verergeren. Enkele goede raadgevingen: eet geen te grote hoeveelheden ineens en gebruik geen te copieuze maaltijden. Dit komt de algemene spijsvertering ten goede en ook de algemene gezondheidstoestand van de patiënt. Kleine frequente maaltijden worden beter verdragen en garanderen ook een betere opname van de noodzakelijke voedingsstoffen. Om abdominale klachten en diarree tot een minimum te beperken wordt aanbevolen om naar een restenarme voeding te streven. In geval van stenose zijn vooral noten, bonen en amandelen te mijden. Ook het eten van fruit en groenten moet enigszins beperkt worden omdat ze vrij veel stoelgangmassa produceren. Koude gerechten daarentegen beperken de diarree. Patiënten met een lactose-intolerantie doen er goed aan dit suiker in hun voeding te bannen en patiënten met een vetmalabsorptie volgen best een vetarm dieet. Eventueel kunnen voedingssupplementen ingeschakeld worden wanneer de patiënt een verminderde eetlust vertoont of wanneer hij geen vast voedsel verdraagt.
Na de crisis
Ook na een crisis van de ziekte van Crohn of van colitis ulcerosa moet de patiënt nog bijzondere aandacht aan zijn voeding schenken. Bepaalde voedingsmiddelen zijn aan te bevelen (zie tabel). Een restenarme voeding alsook een vloeibare voeding onmiddellijk na een crisis blijven aangewezen. Deze laatste wordt beter verdragen en geleidelijk aan mag vast voeding ingeschakeld worden. Tijdens de maaltijden kunnen stelselmatig één of twee vaste voedingsmiddelen ingeschakeld worden, waarbij na enkele dagen bepaald wordt of ze verdragen worden. Voedingsmiddelen die ziektesymptomen uitlokken kunnen zo geëlimineerd worden. Vezelrijke voedingsmiddelen kunnen, in de mate dat ze goed verdragen worden, stelselmatig in het menu ingelast worden.
Tussen de crisissen door mogen alle voedingsmiddelen, weeral op voorwaarde dat ze goed verdragen worden, gegeten worden. Dit geldt onder meer voor fruit, volle graanproducten en vetloze of vetarme producten. Na een crisis tenslotte moet de hoeveelheid calorieën en eiwitten opgevoerd worden. De abdominale pijn, diarree en de verminderde eetlust kunnen de oorzaak zijn van een onvoldoende aanbreng van voedingsstoffen tijdens een crisis. Wanneer steroïden worden gebruikt voor de behandeling van de crisissen, verhogen deze juist de behoefte aan eiwitten. In de mate van het mogelijke moeten deze aangevuld worden.
Voedingsmiddelen aanbevolen na een crisis
Aangelengde sappen
4 Appelmoes
4 Fruit uit blik
4 Kipfilet, vis, kalkoen
4 Aardappelpuree, rijst of noedels
4 Gekookte eieren of ei-vervangproducten
4 Brood gebakken met zuurdesem of wit brood
De Redactie
Referenties
Informatie verkregen tijdens de perconferentie (Brussel 11 juni 2008) van vereningen: Crohn-RCUH, Crohn & Colitis, Ulcerosa Vereniging vzw, Darmwereld vzw en Kronkel vzw.
UCSF Medical Center.Patient Education. Inflammatory Bowel
Disease Nutrition Recommendations.
http://www.ucsfhealth.org/adult/edu/inflammatoryBowel
DiseaseNutrition/index.html
Engelse site, geconsulteerd in juni 2008
|
